تفاوت دیسگرافیا و دیسلکسیا در چیست؟

دیسگرافیا و دیسلکسیا هر دو اختلالات یادگیری هستند که بر توانایی‌های زبانی فرد، در جنبه‌های مختلفی از مهارت‌های زبانی تأثیر می‌گذارند. دیسگرافیا بیشتر بر نوشتن تأثیر می‌گذارد، در حالی که دیسلکسیا بر خواندن تأثیر دارد و می توان گفت تفاوت دیسگرافیا و دیسلکسیا در این مورد است. هر دو اختلال می‌توانند به طور همزمان در یک فرد وجود داشته باشند، اما تشخیص و درمان آن‌ها متفاوت است و نیازمند رویکردهای خاص برای هر یک است.

در این مقاله به تعریف دیسگرافیا و دیسلکسیا و علائم این دو اختلال می پردازیم. همچنین در مورد شباهت و تفاوت دیسگرافیا و دیسلکسیا صحبت می کنیم و تکنیک های گفتاردرمانی برای درمان این اختلالات را بازگو خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

اختلال دیسگرافیا

دیسگرافیا که به نام نوشتار پریشی نیز شناخته می‌شود، یک اختلال یادگیری است که با مشکلاتی در نوشتن مشخص می‌شود. این اختلال می‌تواند هم کودکان و هم بزرگسالان را تحت تأثیر قرار دهد و معمولاً نتیجه‌ی مشکلاتی در کدگذاری ارتوگرافی است که یک جنبه از حافظه فعال است و به فرد امکان می‌دهد کلمات نوشتاری را به طور دائمی به خاطر بسپارد و نحوه حرکت دست‌ها یا انگشتان برای نوشتن این کلمات را به یاد آورد.

افراد مبتلا به دیسگرافیا در برنامه‌ریزی و انجام نوشتن جملات، کلمات و حتی حروف جداگانه دچار مشکل می شوند. این اختلال به این معنا نیست که فرد نمی‌داند چگونه حروف و کلمات را بخواند یا تشخیص دهد، بلکه مغز در پردازش کلمات و نوشتن آن‌ها دچار مشکل است.

علائم دیسگرافیا می‌تواند شامل دست خط ناخوانا، املای غلط، ترکیبی از خط دست‌نویس و چاپی، اندازه و فاصله نامناسب کلمات، مشکل در کپی کردن کلمات، نوشتن آهسته یا به سختی، مشکل در تجسم کردن کلمات قبل از نوشتن، وضعیت غیرمعمول بدن یا دست هنگام نوشتن و محکم نگه داشتن خودکار یا مداد باشد که منجر به گرفتگی دست می‌شود.

دیسگرافیا می‌تواند بر عزت نفس فرد تأثیر بگذارد و منجر به اضطراب، عدم اعتماد به نفس و نگرش منفی نسبت به مدرسه شود. درمان دیسگرافیا معمولاً شامل رویکردهای آموزشی خاص و استفاده از ابزارهای کمکی است تا به فرد کمک کند تا مهارت‌های نوشتاری خود را بهبود بخشد.

اختلال دیسلکسیا

دیسلکسیا یک اختلال یادگیری مبتنی بر مغز است که بر توانایی فرد برای خواندن، نوشتن و درک زبان نوشتاری تأثیر می‌گذارد. این اختلال معمولاً در کودکی شناسایی می‌شود و می‌تواند تأثیراتی در طول عمر فرد داشته باشد. دیسلکسیا به هوش کلی فرد مرتبط نیست و افراد مبتلا به دیسلکسیا می‌توانند در بسیاری از زمینه‌های دیگر موفق باشند.

علائم دیسلکسیا شامل موارد زیر می باشد:

• خواندن کند و دشوار
• مشکل در تلفظ کلمات جدید
• اشتباه گرفتن ترتیب حروف در کلمات
• مشکل در هجی کردن کلمات
• درک بهتر اطلاعات شفاهی نسبت به نوشتاری
• مقاومت در برابر برنامه‌ریزی و سازماندهی

علت دقیق دیسلکسیا هنوز به طور کامل شناخته شده نیست، اما تحقیقات نشان داده‌اند که تفاوت‌های عصبی در مغز افراد مبتلا به دیسلکسیا وجود دارد. این تفاوت‌ها در نواحی مغز که با خواندن و زبان در ارتباط هستند، مشاهده می شود.

دیسلکسیا یک مشکل مادام‌العمر است اما با استراتژی‌های آموزشی مناسب و حمایت، افراد مبتلا می‌توانند مهارت‌های خواندن و نوشتن خود را بهبود بخشند و در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود موفق شوند.

شباهت های دیسگرافیا و دیسلکسیا

دیسگرافیا و دیسلکسیا هر دو اختلالات یادگیری هستند که می‌توانند بر توانایی‌های زبانی فرد تأثیر بگذارند. شباهت‌های اصلی بین این دو اختلال عبارتند از:

• هر دو اختلال باعث می شوند که فرد در خواندن، نوشتن و یا هجی کردن کلمات دچار مشکل شود.
• افراد مبتلا به دیسگرافیا و دیسلکسیا به روش‌های آموزشی ویژه و حمایت‌های تخصصی نیاز دارند تا بتوانند مهارت‌های خود را بهبود ببخشند.
• بر عملکرد تحصیلی فرد تأثیر منفی دارند و نیاز به اقدامات حمایتی در محیط آموزشی دارند.
• گاهی اوقات، دیسگرافیا و دیسلکسیا به صورت همزمان در یک فرد وجود دارند، که این می‌تواند چالش‌های اضافی ایجاد کند.

---

بیشتر بخوانید : اختلال دیسگرافی چیست؟

---

تفاوت دیسگرافیا با دیسلکسیا

دیسگرافیا و دیسلکسیا دو اختلال یادگیری متفاوت هستند که بر توانایی‌های زبانی فرد تأثیر می‌گذارند و شباهت هایی با هم دارند. در اینجا تفاوت‌های کلیدی بین این دو اختلال را توضیح می‌دهیم:

• دیسگرافیا یک اختلال نوشتاری است که بر توانایی فرد برای نوشتن به طور صحیح تأثیر می‌گذارد. دیسلکسیا یک اختلال خواندن است که بر توانایی فرد برای خواندن و درک متون تأثیر می‌گذارد.
• دست خط ناخوانا، املای غلط، مشکل در کپی کردن کلمات، نوشتن آهسته و با فشار زیاد، مشکل در تجسم کردن کلمات قبل از نوشتن از نشانه های آن است. در دیسلکسیا کندی در یادگیری خواندن، مشکل در تلفظ کلمات جدید، اجتناب از خواندن با صدای بلند، استفاده از واژگان مبهم دیده می شود.
• دیسگرافیا می تواند ناشی از مشکلات در کدگذاری ارتوگرافی باشد، که بخشی از حافظه فعال است و به فرد امکان می‌دهد کلمات نوشتاری را به خاطر بسپارد. دیسلکسیا ناشی از مشکلات در یادگیری قوانین زبان می باشد که می‌تواند منجر به مشکلات خواندن شود.
• این اختلالات گاهی با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند، اما تشخیص و درمان صحیح برای هر یک از اهمیت بالایی برخوردار است.

چگونه می‌توان از دیسلکسیا و دیسگرافیا جلوگیری کرد؟

پیشگیری کامل از دیسلکسیا و دیسگرافیا ممکن نیست، زیرا این اختلالات می‌توانند به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی و محیطی رخ دهند. با این حال، برخی از روش‌ها و تمرینات وجود دارند که می‌توانند به کاهش تأثیر این اختلالات کمک کنند و مهارت‌های خواندن و نوشتن را تقویت کنند:

• شناسایی زودهنگام علائم دیسلکسیا و دیسگرافیا می‌تواند به ارائه حمایت‌های آموزشی مناسب و به موقع کمک کند.
• انجام تمریناتی که بر تقویت مهارت‌های خواندن و نوشتن تمرکز دارند، مانند خواندن کتاب‌های سطح‌بندی شده و نوشتن متن‌های کوتاه.
• استفاده از فناوری‌ها و ابزارهای کمکی مانند نرم‌افزارهای تصحیح املا و برنامه‌های خواندن متن.
• حمایت مداوم از خانواده و معلمان می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس کودکان و تشویق آن‌ها به تمرین و پیشرفت کمک کند.
• استفاده از روش‌های آموزشی مختلف که به نیازهای فردی هر دانش‌آموز پاسخ می‌دهند.
• انجام تمرینات حرکتی و فعالیت‌هایی که به تقویت مهارت‌های حرکتی دست و انگشتان مانند کار با خاک رس و ردیابی حروف کمک می‌کنند.

روش های تشخیصی دیسگرافیا و دیسلکسیا

تشخیص دیسگرافیا و دیسلکسیا معمولاً از طریق ارزیابی‌های تخصصی انجام می‌شود که توسط متخصصان گفتاردرمانی، کاردرمانی یا روانشناسان تحصیلی انجام می‌گیرد. روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر می باشند:

• ارزیابی‌های آکادمیک که شامل بررسی مهارت‌های نوشتاری و خواندن فرد(دست خط، املا، و توانایی کپی کردن) می باشد.
• تست‌های هوش که شامل ارزیابی توانایی‌های شناختی و حل مسئله می شود.
• انجام مصاحبه‌های بالینی که در آن اطلاعاتی در مورد سابقه تحصیلی و پزشکی فرد جمع آوری می شود.
• از تست‌های استاندارد شده برای ارزیابی مهارت‌های خاص مرتبط با نوشتن و خواندن استفاده می گردد.
• مشاهدات مستقیم که شامل نظارت بر فرد در حین انجام فعالیت‌های نوشتاری و خواندن می شود.
• ارزیابی‌های زبانی که به بررسی مهارت‌های زبانی شفاهی و درک مطلب توجه دارد.
• تحقیق در مورد اینکه در گذشته در خانواده اختلالات یادگیری وجود داشته است.

عوارض ناشی از دیسگرافیا و دیسلکسیا

دیسگرافیا و دیسلکسیا می‌توانند تأثیرات متفاوتی بر افراد داشته باشند. برخی از عوارض ناشی از این دو اختلال عبارتند از:

دیسگرافیا

• دست خط ناخوانا و نوشتن آهسته
• مشکل در کپی کردن کلمات
• مشکل در تجسم کردن کلمات قبل از نوشتن آنها
• وضعیت غیرمعمول بدن یا دست هنگام نوشتن
• محکم نگه داشتن خودکار یا مداد و در نتیجه گرفتگی دست
• مشکل در تمرکز روی مطالب دیگر هنگام نوشتن

دیسلکسیا

• خواندن کند و دشوار
• اشتباه گرفتن ترتیب حروف در کلمات
• مشکل در هجی کردن کلمات
• درک بهتر اطلاعات شفاهی نسبت به نوشتاری
• مقاومت در برابر برنامه‌ریزی و سازماندهی
• کاهش عملکرد تحصیلی و مشکلات اجتماعی
• افت اعتماد به نفس و احتمال رنج بردن از احساسات منفی مانند استرس و افسردگی

تکنیک های گفتاردرمانی در درمان دیسگرافیا و دیسلکسیا

گفتاردرمانی معمولاً با هدف بهبود مهارت‌های ارتباطی و زبانی انجام می‌شود، اما برخی از تکنیک‌های مورد استفاده در گفتاردرمانی می‌توانند به بهبود دیسگرافیا و دیسلکسیا نیز کمک کنند. این تکنیک‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:

• تقویت آگاهی واج‌شناختی به فرد کمک می‌کنند تا صداها و واج‌های زبان را بهتر تشخیص دهند و درک کنند، همچنین می‌توانند در بهبود خواندن و نوشتن مؤثر باشند.
• بهبود حافظه کاری می‌تواند به فرد کمک کند تا اطلاعات بیشتری را در ذهن نگه دارد و در نتیجه به بهبود مهارت‌های خواندن و نوشتن کمک کند.
• تمرینات تلفظ و زبان بر تلفظ دقیق و استفاده صحیح از زبان تمرکز دارند که می‌توانند به فرد کمک کنند تا الگوهای صحیح زبانی را درک کرده و به کار ببرد.
• بازی‌های زبانی و واژگانی بر افزایش دایره واژگان و درک معانی کلمات تمرکز دارند و می‌توانند به بهبود مهارت‌های خواندن و نوشتن کمک کنند.

جمع بندی

دیسگرافیا و دیسلکسیا هر دو اختلالات یادگیری هستند که می‌توانند بر توانایی‌های زبانی فرد تأثیر بگذارند، اما تفاوت‌های اساسی بین آن‌ها وجود دارد. دیسگرافیا یک اختلال نوشتاری است که باعث می‌شود فرد در نوشتن کلمات و جملات دچار مشکل شود. این مشکلات می‌توانند شامل دست خط ناخوانا، املای غلط و مشکل در کپی کردن کلمات باشند. دیسگرافیا به دلیل مشکلاتی در حافظه فعال یا آسیب‌های مغزی رخ می دهد.

دیسلکسیا، از طرف دیگر، یک اختلال خواندن است که بر توانایی فرد در خواندن و درک متون تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به دیسلکسیا در تشخیص حروف و کلمات، هجی کردن و درک مطالب خوانده شده مشکل داشته می باشند. گاهی اوقات، این دو اختلال می توانند همزمان در یک فرد وجود داشته باشند، که می‌تواند تشخیص و درمان را پیچیده‌تر کند. مهم است که افراد مبتلا به هر یک از این اختلالات از حمایت‌های آموزشی مناسب و روش‌های درمانی مؤثر بهره‌مند شوند تا بتوانند به بهترین شکل ممکن با چالش‌های خود مقابله کنند.

مراکز گفتاردرمانی زیادی در سطح شهر تهران دایر هستند و پیشنهاد ما به شما مراجعه به مرکز گفتاردرمانی دکتر علی اکبر دشتله است.در این مرکز تشخیصی و درمانی تمامی اختلالات گفتاری، بلع، اضطراب و … با مجهزترین دستگاه تشخیص و درمان می شود.

سوالات متداول در مورد دیسگرافیا و دیسلکسیا

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیسگرافیا هستند؟

در برخی افراد دیسگرافیا از خانواده‌ها به ارث برسد یا با مشکلات رشد قبل از تولد مانند تولد زودرس مرتبط می باشد.

آیا دیسگرافیا و دیسلکسیا قابل درمان هستند؟

در حالی که درمان قطعی برای دیسگرافیا و دیسلکسیا وجود ندارد، روش‌های مختلفی برای کمک به افراد مبتلا وجود دارد تا بتوانند مهارت‌های خود را بهبود ببخشند و با چالش‌های مرتبط مقابله کنند.

آیا مبتلایان به دیسگرافیا مشکلات خواندن هم دارند؟

افراد مبتلا به دیسگرافیا در نوشتن کلماتی که خواندن آنها دشوار است، مشکل خواهند داشت و گاهی اوقات در تشخیص کلمات نیز به مشکل بر بخورند. با این حال، دیسگرافیا عمدتاً بر نوشتن تأثیر می‌گذارد و در خواندن مشکلات چندانی وجود ندارد. این در حالی است که دیسلکسیا مستقیماً بر خواندن و درک مطالب تأثیر می‌گذارد. بنابراین، در حالی که ممکن است برخی از مشکلات خواندن در افراد مبتلا به دیسگرافیا وجود داشته باشد، این مشکلات معمولاً به اندازه دیسلکسیا شدید نیستند.