درمان اختلالات صدا و حنجره شامل: گفتاردرمانی، دارودرمانی، جراحی و تمرینات تنفسی و تقویتی است. هدف درمان اختلالات حنجره شامل بهبود عملکرد حنجره، کاهش عوارض و علائم، بهبود کیفیت صدا و ایجاد احساس راحتی در صحبت کردن است. درمان متناسب با نوع و شدت اختلال و همکاری بیمار تعیین میشود. بهترین راهکار برای درمان اختلالات صدا و حنجره ، مراجعه به متخصص گفتاردرمانی در حیطه صوت و رعایت دقیق دستورات وی می باشد. در ادامه با ما همراه باشید تا دلایل این مشکل را بررسی کنیم و سپس به درمان های موجود برای انواع اختلالات صدا و حنجره بپردازیم.
اختلالات صوت چیست؟
اختلالات صوت به مجموعهای از مشکلات و نقصهای ساختاری و عملکردی در حنجره اشاره دارد. حنجره در بخش بالایی گلو و پایینی قسمت حلق قرار دارد. این عضو اهمیت زیادی در تولید صدا و حفظ عملکرد صحیح گلو و صدای سالم دارد.
با توجه به نوع و شدت اختلال صوتی، درمانهای مختلفی مانند: گفتاردرمانی، داروها و در برخی موارد جراحی مورد نیاز است. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب اختلالات صدا و حنجره ، معاینه و مشاوره از یک متخصص گفتاردرمانی توصیه میشود.
علل اختلالات صوتی
دلایل اختلالات صوتی میتوانند از عوامل: فیزیولوژیکی، ساختاری-ارگانیک، نوروژنیک و عملکردی ناشی شوند. همچنین، عوامل روانی نیز میتوانند تأثیری در کیفیت صدا داشته باشند.
- عوامل ارگانیک
عوامل ارگانیک شامل تغییرات در مکانیسمهای تنفسی، حنجرهای و دستگاه صوتی میشوند.
- عوامل ساختاری-ارگانیک
عوامل ساختاری-ارگانیک شامل تغییرات فیزیکی در مکانیسم صوتی میباشند، مانند تغییرات در بافتهای تار صوتی یا حنجره به دلیل افزایش سن.
- عوامل نوروژنیک
عوامل نورولوژیک ناشی از مشکلات مربوط به عصب دهی سیستم عصبی مرکزی یا محیطی به حنجره هستند که بر عملکرد مکانیسم صوتی تأثیر میگذارند، مانند لرزش صدا، دیسفونی اسپاسمودیک و فلج تارهای صوتی.
- عوامل عملکردی
عوامل عملکردی به استفاده ناکارآمد از مکانیسم صوتی در حالتی که ساختار فیزیکی طبیعی است، اشاره دارند، مانند خستگی صوتی، دیسفونی یا آفونیا تنش عضلانی و آواسازی بطنی.
علائم رایج اختلالات حنجره
برای انتخاب درمان مناسب اختلالات صدا و حنجره باید علائم اختلالات حنجره را مورد بررسی قرار داد. از علائم رایجی که ممکن است در اختلالات حنجره ظاهر شوند می توان به این موارد اشاره داشت:
- سوزش و درد حنجره
این علائم ممکن است ناشی از: التهاب حنجره، عفونت، آسیب یا سایر اختلالات باشند. درد ممکن است هنگام بلعیدن، صحبت کردن یا برقراری ارتباط صوتی تشدید شود.
- تغییر صدا
تغییر در کیفیت صدا میتواند شامل: صدای خشن، خسته، نارسا، بیرنگ یا تغییر دیگری باشد. این تغییرات میتواند ناشی از: التهاب، ضخیم شدن حنجره، سوء استفاده از صدا، سرطان حنجره و سایر اختلالات باشد.
- سختی در تولید صدا
در برخی از اختلالات حنجره، ممکن است قدرت و کنترل تولید صدا کاهش یابد. صدا ممکن است به طور عمومی ضعیف و نارسا باشد و به راحتی قابل شنیدن نباشد.
- سختی در بلعیدن
اگر عضلات حنجره تحت تأثیر قرار گرفته و ضعیف شده باشند، ممکن است دچار سختی و ناراحتی در فرآیند بلعیدن غذا و مایعات شوید.
- خونریزی از طریق سرفه
در برخی از موارد مانند: سرطان حنجره، آسیب، عفونت یا سایر اختلالات، ممکن است خونریزی از حنجره رخ دهد که باعث سرفه به همراه خونریزی شود.
- تنگی نفس
در برخی از اختلالات حنجره، ممکن است عروق تنگ شده یا التهاب باعث تنگی نفس شود. این ممکن است به صورت مزمن یا تنها در برخی از شرایط اتفاق بیافتد.
- تغییرات در بلعیدن و گفتار
برخی از مشکلات حنجره میتوانند باعث تغییر در عملکرد بلعیدن و گفتار شوند. بلعیدن ممکن است دچار مشکلات شود و صحبت کردن ممکن است به طور کلی دشوار گردد.
در هر صورت، اگر شما علائمی از این نوع را تجربه میکنید، توصیه میشود به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان صحیح صورت پذیرد.
درمان اختلالات صدا و حنجره با کمک گفتاردرمانی
روش لهجه
این روش برای بهبود عملکرد تولید صدا با تأکید بر برون ده ریوی، کارایی گلوت، کاهش تنش عضلانی بیش از حد و عادیسازی الگوی ارتعاشی آوایی طراحی شده است.
گفتار درمانی: درمان اختلالات صدا و حنجره
گفتاردرمانی از دیگر روش های درمان اختلالات صدا و حنجره است. گفتاردرمانی بر آگاهی و تولید صدا در محیطهای مکالمه محور تمرکز دارد و از سلسلهمراتب درمانی سنتی صرفنظر میکند.
تمرین تقویت عضلات بازدمی (EMST)
از دیگر روش های درمان اختلالات صدا و حنجره می توان به تمرین تقویت عضلات بازدمی اشاره داشت. با استفاده از دستگاه خارجی که ماهیچههای بازدمی را بارگذاری میکند، قدرت تنفسی در طول آوازسازی بهبود مییابد.
درمان روانشناختی: درمان اختلالات صدا و حنجره
این درمان می تواند یکی از درمان ها برای رفع اختلالات صدا و حنجره باشد و به عنوان یک روش تکمیلی، مشکلات روانی مانند استرس مزمن، اضطراب یا افسردگی که میتوانند عوامل مؤثر در اختلالات صوتی باشند را مد نظر قرار میدهد.
مدیریت تنش صوتی
از روشهای مدیریت تنش صوتی، توصیه به استفاده بهینه از صدا، استراحت صوتی مناسب، تنظیم قدرت صدای مکالمه و استفاده از تکنیکهای تأمین آرامش برای حفظ سلامت صدا استفاده میشود.
درمان دارویی برای درمان اختلالات صدا و حنجره
از دیگر روش ها برای درمان اختلالات صدا و حنجره می توان به درمان با دارو اشاره داشت. برخی از اختلالات صوتی میتوانند با استفاده از داروها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی درمان شوند و باعث درمان اختلالات صدا و حنجره شوند.
LSVT (Lee Silverman Voice Treatment)
یک روش درمانی فشرده که برای بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون طراحی شده است. این روش با استفاده از مجموعهای از وظایف ساده، هدف اصلی از بهبود عملکرد آوایی و تنفسی را دنبال میکند. در این روش، به افراد دستور داده میشود با حداکثر تلاش، صدای بلندی تولید کنند و در زمان صحبت، بر بلندی صدای خود نظارت داشته باشند.
این تلاش باعث درمان حمایت تنفسی، صدا و فعالیت عضلات حنجره و حتی حرکات چهره و انیمیشن میشود. همچنین، از بیوفیدبک بصری نیز استفاده میشود تا تلاش لازم برای افزایش بلندی صدا به شکل واضحی نشان داده شود. LSVT توسط پزشکانی که آموزش دیده و گواهینامهای در این تکنیک دارند، ارائه میشود.
در LSVT، پنج اصل اساسی رعایت میشود:
- تفکر با صدای بلند: افراد باید به صورت فکری با صدای بلند فکر کنند.
- تلاش گفتاری بیشتر: تلاش برای تولید صدای بلند باید حداکثر شود.
- درمان فشرده: درمان باید به صورت مکرر و فشرده انجام شود.
- تنظیم مجدد سطح بلندی صدا: بیماران باید سطح بلندی صدا را به صورت مجدد تنظیم کنند.
- اندازهگیری بهبودها در طول زمان: تغییرات و بهبودها در طول زمان اندازهگیری میشوند.
روشهای دستی حلقه حلقوی
روشهای دستی حلقه حلقوی نیز در این درمان استفاده میشوند. این روشها برای کاهش تنش و بهبود عملکرد عضلات حنجره در طول صداسازی مورد استفاده قرار میگیرند. سه روش اصلی دستی عبارتند از:
- مانور فشار به عقب: این روش شامل قرار دادن انگشت اشاره بر روی غضروف تیروئید و فشار به سمت عقب است تا شکل گلوت تغییر کند.
- مانور پایین کشیدن: در این روش، انگشتان شست و سبابه در فضای تیروهیوئید قرار داده میشوند و حنجره به سمت پایین کشیده میشود.
- فشرده سازی داخلی و کشش رو به پایین: در این روش نیز، انگشتان شست و سبابه در فضای تیروهیوئید قرار داده میشوند و فشرده سازی داخلی اعمال میشود.
استفاده از این مانورها در حین صداسازی، به فرد امکان میدهد تا تغییراتی که در کیفیت صدا به وجود میآید را بشنود. باید توجه داشت که در استفاده از این تکنیکها، دقت لازم را داشته باشیم، زیرا برخی از بیماران ممکن است احساس ناراحتی کنند.
علاوه بر این، تمرینات آموزش مقاومت در برابر صداسازی (PhoRTE) نیز برای درمان اختلالات صدا و حنجره وجود دارند. این تمرینات نیز بر اساس روش LSVT ساخته شدهاند و شامل چهار تمرین زیر است:
- تولید صدای /a/ به حداکثر پایدار با صدای بلند.
- تولید صدای /a/ با انجام لغزشهای گام بلند صعودی و نزولی در محدوده زمین.
- تولید عبارات کاربردی با استفاده از صدای بلند و بلند (صدای بلند).
- تولید همان عبارات کاربردی با استفاده از صدای بلند و کم (صدای بلند).
صوت درمانی رزونانس: درمان اختلالات صدا و حنجره
یک روش درمانی است که از حس شفاهی و آواشناسی آسان استفاده میکند تا صدا را تولید کند. این روش به عنوان یک روش تولید صدا استفاده میکند که شامل حس ارتعاش دهان است و به طور معمول روی برجستگی آلوئولی قدامی، لبها یا بالاتر در صورت تمرکز دارد. هدف اصلی صوت درمانی رزونانس، دستیابی به صدای قوی تر و “پاک تر” با استفاده کمتر از تلاش و تأثیر بین تارهای صوتی است. این برنامه شامل تمرینات صدا و بی صدا است که به صورت عبارات و مکالمات شکل میگیرند.
آواشناسی کشش و جریان
همچنین به عنوان آواشناسی جریان سنگ کاسپر شناخته میشود، یک تکنیک فیزیولوژیکی است که برای درمان نارسایی عملکردی صدا یا آفونیا استفاده میشود. این تکنیک بر تنظیم جریان هوا تمرکز دارد و برای افرادی که ممکن است تمایل به حبس نفس داشته باشند، مفید است. در این تکنیک، فرد دستور میدهد در حین تنفس به خروجی ثابت هوا تمرکز کند.
از روشهای مختلفی برای فراهم کردن بازخورد بیولوژیکی استفاده میشود، مانند قرار دادن یک قطعه بافت در جلوی دهان یا نگه داشتن دست در جلوی دهان برای مشاهده جریان هوا. صوتسازی آغاز میشود وقتی فرد به جریان هوای مداوم در حین تنفس میرسد. این تکنیک باعث تولید صدای طولانی و سرعت صحبت کند میشود. به تدریج، کیفیت صدا با تولید کلمات و عبارات و تنفس کاهش مییابد.
گفتاردرمانی یک روش درمانی تخصصی است که برای بهبود و تسهیل مهارتهای گفتاری و زبانی در افراد با اختلالات نورولوژیک مانند سکته مغزی، پارکینسون، آلزایمر، دمانس، ام اس (اسکلروز چندگانه)، ALS (الزومتروفی جانشینی) و آسیب ضربه مغزی استفاده میشود.
دکتر دشتله، در مرکز تخصصی گفتاردرمانی خود، به ارائه درمانهای تخصصی برای اختلالات بلع و تغذیه، اختلال حافظه و فراموشی و اختلال گفتاری بزرگسالان با استفاده از تکنیکهای رایج در جهان میپردازد. این مرکز ارزیابی دقیقی از مشکلات گفتاری و زبانی افراد انجام داده و سپس بر اساس نتایج ارزیابی، برنامه درمانی خاصی را طراحی میکند.
درمانهای گفتاردرمانی در این مرکز شامل تمرینات و فعالیتهایی است که برای بهبود مهارتهای گفتاری و زبانی فرد طراحی شدهاند. این تمرینات ممکن است شامل تقویت عضلات گفتاری، تمرینات تنفسی، تمرینات صوتی و آوایی، تمرینات کلامی و زبانی و تمرینات درک و فهم زبان باشند. همچنین، بهبود مهارتهای ارتباطی و توانایی بلع و تغذیه نیز مورد توجه قرار میگیرد.
با استفاده از تکنیکهای تخصصی گفتاردرمانی، مرکز توانبخشی سرو به افراد بزرگسال با اختلالات نورولوژیک کمک میکند تا در کیفیت زندگی خود تغییر و بهبود بیابند و مشکلات گفتاری، زبانی و ارتباطی خود را کاهش دهند.
تمرینات عملکرد صوتی (VFE): درمان اختلالات صدا و حنجره
تمرینات صدای ویکسلر، مجموعهای از تمرینات سیستماتیک برای بهبود عملکرد صدا طراحی شدهاند. این تمرینات به منظور تقویت و هماهنگی عضلات حنجره و بهبود رابطه بین جریان هوا، ارتعاش تارهای صوتی و آوانویسی سوپراگلوتالیک (صدازدایی) استفاده میشوند.
تمرینات VFE شامل چهار بخش عمده است:
- تمرینات گرمکردن: این تمرینات برای آمادهسازی عضلات صدایی قبل از شروع تمرینات اصلی استفاده میشوند. این شامل تمرینات تنفس عمیق، حرکات آرامشبخش گردن و شانه و تمرینات ملایم و آهسته صدازدایی میباشد.
- تمرینات کششی: این تمرینات به تقویت و افزایش انعطاف پذیری عضلات حنجره کمک میکنند. این شامل تمرینات استرچینگ صدا، تمرینات متفاوتی برای افزایش تنوع صداها و تمرینات کششی خاص برای افراد با مشکلات خاص صدایی است.
- تمرینات انقباض: این تمرینات به تقویت عضلات حنجره و بهبود کارایی آوانویسی سوپراگلوتالیک (صدازدایی) کمک میکنند. این شامل تمرینات تنفس کوتاه و متوسط، تمرینات وویستریل (لرزش سریع تارهای صوتی) و تمرینات انقباضی خاص برای افراد با مشکلات خاص صدایی است.
- تمرینات قدرتی: این تمرینات به تقویت عضلات حنجره و افزایش کارایی صدا در برخی موارد خاص مثل صدای بلند، صدای پرقدرت یا صدای درازمدت کمک میکنند. این شامل تمرینات تنفس قدرتی، تمرینات تکراری و تمرینات قدرتی خاص برای افراد با مشکلات خاص صدایی است.
علائمی که باید در درمان اختلالات صدا و حنجره مورد توجه قرار گیرند، میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- صدای زمینی که بسیار ضعیف یا بسیار بلند است.
- صدای بسیار ملایم یا بسیار سخت.
- صدازدایی ناکافی.
- حملات گلوتال سخت یا گلوتال سرخشیده.
پوشاندن شنوایی
یک روش در درمان آفونیا (عدم توانایی در تولید صدا) یا دیسفونیا (تولید صدا نامناسب) استفاده میشود. در این روش، فرد دستور میگیرد با استفاده از هدفونی که ورودی نویز پوشاننده دارد، صحبت کند یا متنها را با صدای بلند بخواند. با ایجاد یک پسزمینه صدای بلند، فرد معمولاً صدای بلندتری تولید میکند که قابلیت ضبط آن و استفاده بعدی در درمان را دارد.
بیوفیدبک: درمان اختلالات صدا و حنجره
به مفهوم خودکنترلی عملکردهای فیزیولوژیکی با توجه به نظارت خارجی وضعیت درونی بدن میپردازد. در صدا درمانی، بیوفیدبک میتواند به وسیله حرکت، شنوایی یا بصری ارائه شود و به منظور ارائه اطلاعات واضح و قابل اعتماد در پاسخ به تغییرات در تولید صدا استفاده میشود. بیماران ممکن است در زمان واقعی تنظیمات مربوط به زیر و بم صدا، بلندی صدا، کیفیت و تلاش را انجام دهند. هدف اصلی بیوفیدبک در صدا درمانی، افزایش آگاهی از احساسات فیزیکی با توجه به تنفس، وضعیت بدن و ارتعاش است. این آگاهی به افراد در درک فرآیندهای فیزیولوژیکی هنگام تولید صدا کمک میکند.
گفتار سرود
به عنوان الگویی برای گفتار استفاده میشود که از یک الگوی موزون و عروضی برخوردار است. این الگو در درمان استفاده میشود تا به کاهش تلاش آوایی کمک کند که میتواند منجر به خستگی صوتی و کاهش قابلیت های آوایی شود. در گفتار سرود، نیاز به نوسانات زیر و بمی صدا و هماهنگی زیرسیستمهای تنفسی، آوایی و رزونانسی وجود دارد. استفاده از این الگوهای صوتی به گویندگان کمک میکند تا به طور کارآمدتر با آنها آشنا شوند. افزایش فشار ریه مورد نیاز برای این تمرینات همچنین ممکن است مقاومت حنجره را کاهش داده و خستگی را کاهش دهد.
صدای محرمانه به منظور کاهش تنش و کارکرد بیش از حد حنجره و افزایش جریان هوا طراحی شده است. فرد با کیفیت آوازی آسان و نفسگیر شروع کرده و بدون کاهش جریان هوا به صدای عادی میرسد. این تکنیک برای رفع تنش صوتی بیش از حد و تسهیل آرامش در عضلات حنجره استفاده میشود.
آواسازی استنشاقی: درمان اختلالات صدا و حنجره
در صورت نیاز به تسهیل ارتعاش صوتی واقعی در حضور آواسازی چینهای بطنی معمولی، آفونیا عملکردی و/یا نارسایی تنش عضلانی استفاده میشود. در این تمرین، افراد با صدای بلندی در هنگام استنشاق صدا تولید میکنند. سپس تارهای صوتی واقعی در یک موقعیت کشیده و ناگهانی جمع شده و در حال ارتعاش هستند.
اختلالات حنجره در چه سنی رخ می دهد؟
اختلالات حنجره ممکن است در هر سنی رخ دهند. این اختلالات میتوانند در: کودکان، نوجوانان، بزرگسالان و حتی سالمندان اتفاق بیافتند. برخی از اختلالات حنجره مرتبط با عوامل و شرایط خاصی مانند: عفونتها، ضربه یا صدمات، آسیب عضلات حنجره، استفاده نادرست از صدا، استعمال مواد مخدر و غیره میتوانند در هر سنی رخ دهند.
بعضی اختلالات حنجره نیز ممکن است در سنین خاصی شایعتر باشند. به عنوان مثال، آویزش حنجره در کودکان کوچکتر معمولتر است و سرطان حنجره بیشتر در بزرگسالان مسن تشخیص داده میشود.
مهم است که در صورت تجربه هرگونه علامت یا عارضه مشکوکی مرتبط با حنجره، برای ارزیابی و تشخیص صحیح، بدون وابسته بودن به سن شما به پزشک مراجعه کنید و درمان اختلالات صدا و حنجره را در پیش بگیرید.
جمع بندی: درمان اختلالات صدا و حنجره
درمان اختلالات حنجره یک فرآیند مهم است که بهبود عملکرد حنجره و صدا را هدف میگیرد. درمان اختلالات حنجره ممکن است شامل: گفتاردرمانی، داروها، جراحی و تمرینات تنفسی و تقویتی باشد. درمان اختلالات حنجره بستگی به نوع و شدت اختلال دارد و برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
هدف درمان اختلالات حنجره عموماً شامل: بهبود عملکرد حنجره، کاهش عوارض و علائم مربوطه، بهبود کیفیت صدا و افزایش راحتی صحبت کردن است. درمان میتواند باعث بهبود کیفیت زندگی فرد شود و مشکلات ارتباطی و اجتماعی را کاهش دهد.
همچنین، درمان اختلالات حنجره نیازمند همکاری بیمار است. بیمار باید به دقت دستورات پزشک را رعایت کند، تمرینات و مشاورههای گفتاردرمانی را دنبال کند و همراه با پزشک خود باشد تا بهبود مستمر را تجربه کند.
سوالات متداول
درمان اختلالات صدا و حنجره به شکلی متنوع ممکن است از جمله مشاوره گفتاردرمانی، داروها، جراحی، تمرینات تنفسی و ماساژ حنجره، تمرینات تقویتی و … باشد. نوع درمان و روشهای مورد استفاده بستگی به نوع و شدت اختلال حنجره دارد.
بسته به نوع و شدت اختلال حنجره، در برخی موارد ممکن است نیاز به جراحی وجود داشته باشد. در صورتی که سایر روشهای درمانی شامل گفتاردرمانی و داروها نتوانند بهبود کافی را ایجاد کنند یا اختلالات جدی تری وجود داشته باشد، پزشک ممکن است به عمل جراحی متوسل شود.
بسته به نوع و شدت اختلال حنجره، امکان بهبود کامل ممکن است وجود داشته باشد. در برخی موارد، با درمان مناسب و استفاده از روشهای مختلف، تغییرات مثبتی در صدا و عملکرد حنجره مشاهده میشود. اما در بعضی موارد، اختلالات حنجره ممکن است مزمن و قابل بهبود کامل نباشند، اما با درمان مداوم و مراقبت مناسب، میتوان عوارض و علائم را کاهش داد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
مدت زمان لازم برای بهبود اختلال حنجره به وابستگی به نوع و شدت آن و همچنین نوع درمانی که استفاده میشود دارد. برخی از عوارض حنجره ممکن است با درمان اولیه و کوتاه مدت بهبود یابند، در حالی که برخی موارد ممکن است نیاز به درمان طولانیتر و پیگیری مستمر داشته باشند. مهم است تا با پزشک خود درباره زمان لازم برای برقراری بهبود و نتایج مورد انتظار صحبت کنید.
هزینه درمان اختلالات صدا و حنجره بستگی به نوع درمان و جراحی مورد نیاز دارد. ممکن است درمانهای ساده مانند مشاوره گفتاردرمانی و داروها هزینه کمتری داشته باشند، در حالی که جراحی و روشهای پیچیدهتر ممکن است هزینه بیشتری را به همراه داشته باشند. هزینهها ممکن است تحت تأثیر بیمه سلامت و نوع درمان در کشور شما قرار گیرد. برای مطلع شدن از هزینههای درمان، میتوانید با پزشک خود یا تأمین کننده بیمه خود مشورت کنید.