اختلال طیف ااوتیسم یک طیف گسترده از عملکردها را دربر می‌گیرد که در زیر سه سطح مختلف قرار می‌گیرند. در سطح اول، افراد ممکن است بدون نیاز به پشتیبانی بیشتری، کارهای روزمره خود را انجام دهند. در سطح دوم، نیاز به کمی از پشتیبانی و توجه وجود دارد و در سطح سوم، نیازمندی‌های پشتیبانی فراوان‌تر برای انجام کارهای اساسی و اولیه‌ای مثل مراقبت از خود، وجود دارد. این تنوع در سطوح عملکرد اوتیسم نشان‌دهنده وجود یک طیف گسترده از نیازها و تفاوت‌ها در افراد مبتلا به این اختلال است.
در این مقاله در مورد سطح های مختلف اوتیسم می پردازیم و در مورد اوتیسم شدید که در سطح سوم قرار دارد اطلاعات کاملی را در مورد علایم، درمان، تشخیص و … برای شما بازگو خواهیم نمود. با ما همراه باشید.
سطح اوتیسم
همانطور که گفته شد اوتیسم سه سطح دارد که سطح 1 اوتیسم خفیف، سطح 2 اوتیسم متوسط و سطح 3 اوتیسم شدید می باشد. در ادامه به طور کاملا مجزا در مورد این موضوع صحبت خواهیم کرد.
سطح 1:
سطح 1 اختلال طیف اتیسم (ASD) نمایانگر خفیف‌ترین شکل اوتیسم است. افراد مبتلا به ASD سطح 1 ممکن است مشکلاتی در برقراری ارتباط مناسب با دیگران داشته باشند. به عنوان مثال، آنها ممکن است در زمان مناسب نتوانند جواب درستی به سوالات دیگران بدهند یا نتوانند نشانه‌های اجتماعی و زبان بدن را به خوبی تفسیر کنند.
افراد ASD سطح 1 معمولاً توانایی صحبت کردن با جملات کامل و برقراری ارتباط دارند، اما در مکالمات ذهنی و رفت و آمد با دیگران ممکن است دچار مشکل باشند. آنها ممکن است تلاش کنند دوستان جدید پیدا کنند، اما معمولاً در این زمینه موفقیت کمتری داشته باشند.
همچنین، تغییر تمرکز یا حرکت از یک فعالیت به فعالیت دیگر برای آنها دشوارتر خواهد بود. این افراد ممکن است با سازماندهی و برنامه‌ریزی مشکل داشته باشند که ممکن است آنها را از مستقل بودن مانند دیگر افراد هم سن و سال خود باز دارد.
سطح 2:
سطح 2 افراد مبتلا به ASD را نسبت به سطح 1 با مشکلات آشکارتری در ارتباط کلامی و اجتماعی مواجه می‌سازد. بنابراین، تغییر تمرکز یا حرکت از یک فعالیت به فعالیت دیگر برای آنها دشوارتر خواهد بود.
کودکان با سطح 2 تمایل به علایق بسیار محدودی دارند و رفتارهای تکراری انجام می‌دهند که میتواند عملکرد آنها را در موقعیت‌های خاص دشوار کند. برای مثال، آنها ممکن است به جلو و عقب حرکت کنند یا یک چیز را بارها و بارها تکرار کنند.
فردی که مبتلا به ASD سطح 2 تشخیص داده میشود، تمایل دارد با جملات ساده صحبت کند و همچنین با اشکال غیرکلامی ارتباط دست و پنجه نرم کند. به طور کلی، این افراد به پشتیبانی قابل توجهی در زمینه‌های ارتباطی و اجتماعی نیاز دارند.
سطح 3:
اتیسم شدید، نوعی اختلال طیف اتیسم است که در کارهای روزمره خود بسیار نیازمند کمک دیگری است. در این سطح، کودک دارای اختلال اتیسم با مشکلات شدید یعنی مشکلات ارتباطی و تعاملی و همچنین تکراری و محدود شدن در علایق، فعالیت‌ها، تفکر و رفتارها می باشد. این کودکان با علائم بارز اتیسم روبرو هستند و نیازمندی‌های شخصی و تخصصی بسیاری دارند.
اتیسم شدید در بسیاری از موارد به عنوان اتیسم با عملکرد پایین، اتیسم کلاسیک، اتیسم کانر، یا اتیسم عمیق شناخته میشود. این اختلال به دلیل ناتوانی‌ها و چالش‌های بسیاری که ایجاد می‌کند، از سطوح دیگر اختلال طیف اتیسم متمایز است.
در واقعیت، افراد با اختلال اتیسم سطح 3 یا اتیسم شدید ممکن است نیاز به پشتیبانی و مراقبت 24 ساعته در هفت روز هفته داشته باشند. این اختلال به دلیل مشابهت‌های زیاد با افراد در همین سطح و وجود علائم متعددی که در اختلال اتیسم معمولاً دیده نمی‌شود، زندگی روزمره آنها را بسیار چالش برانگیز می‌کند. این افراد ممکن است در محیط مدرسه، کلینیک پزشکی و حتی در فروشگاه‌ها به مشکلات عملکردی بزرگی برخورد کنند که نیازمند پشتیبانی و توجه ویژه هستند.
کودکان دارای اختلال اتیسم شدید علایم و نشانه های بارزی دارند که نیاز به آموزش و پشتیبانی مهارت‌های ارتباطی دارند:
- فقدان مهارت‌های ارتباطی و کلامی
- تمایل کم به مشارکت‌های اجتماعی
- مشکل در تغییر رفتارها
- مقاومت در برابر تغییرات غیر منتظره
- مشکلات در توجه و تمرکز
چه عواملی موجب بروز اوتیسم شدید می شوند؟
به علت پیچیدگی اوتیسم، علل دقیق آن هنوز مشخص نشده است و این موضوع هنوز در حال تحقیق و مطالعه است. اما برخی عوامل ممکن است نقش در بروز اوتیسم یا افزایش شدت آن ایفا کنند. این عوامل عبارتند از:
عوامل ژنتیکی در اوتیسم نقش دارند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که اگر یک نفر در خانواده اوتیسم داشته باشد، احتمال ابتلا به اوتیسم برای اعضای دیگر خانواده نیز بالا می‌رود. این نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی ممکن است در ایجاد اوتیسم نقش داشته باشند.
عوامل محیطی همچون عفونت‌های ویروسی و باکتریایی، مواد شیمیایی، داروها، تغذیه نامناسب مادران در دوران بارداری، واکسیناسیون‌ها و مسائل مرتبط زیست محیطی ممکن است در بروز اوتیسم نقش داشته باشند. اما تاکنون هیچ عامل محیطی خاصی به عنوان علت مستقیم اوتیسم شناخته نشده است.
برخی مطالعات نشان می‌دهد که افرادی که مشکلات خودکشی یا افکار خودکشی دارند، احتمال بروز اوتیسم شدید در آنها بیشتر است این مشکلات معمولاً نیاز به مداخلات معنوی و حمایت دارد.
برخی عوامل همچون مشکلات در دوره‌ی زایمان، اختلالات تنفسی در زمان تولد، نقص‌های ساختاری مغزی و آسیب‌های مغزی در دوران نوزادی ممکن است در بروز اوتیسم شدید نقش داشته باشند.
فشارهای استرسی شدید و تنش‌های محیطی در دوران کودکی ممکن است در بروز اوتیسم تاثیر داشته باشند. این مسائل ممکن است بر توسعه مغز در دوران کودکی تاثیر بگذارند.
بسیاری از محققان باور دارند که اوتیسم نتیجه ترکیب میان عوامل ژنتیکی و محیطی است که باعث تغییر در توسعه مغز در دوران قبل و بعد از تولد میشود.
مهم است به یاد داشته باشید که هیچ عامل مشخصی به تنهایی به عنوان علت اوتیسم شناخته نشده است و هر فرد ممکن است در تاثیر عوامل مختلفی قرار بگیرد. تحقیقات بیشتر در این زمینه همچنان ادامه دارد.
درمان اوتیسم شدید
درمان اختلال اوتیسم سطح 3 میتواند شامل روش‌های مختلفی باشد، از جمله:
بررسی مشکلات فیزیکی
ارزیابی دقیق مشکلات فیزیکی کودکان با اوتیسم شدید میتواند به بهبود علائم آنها کمک کند. برخی از این کودکان ممکن است دچار دردهای گوارشی یا دیگر مشکلات فیزیکی باشند که با درمان مناسب قابل تغییر است.
آموزش مهارت‌های ارتباطی
آموزش مهارت‌های ارتباطی به کودکان با اوتیسم سطح 3 میتواند کمک کند تا توانایی ارتباط کلامی و غیر کلامی خود را بهبود بخشند. از ابزارهایی مانند کارت‌های تصویری و کیبوردهای هوشمند برای ارتباط کمکی استفاده میشود.
کاهش استرس
برای کاهش استرس در کودکان با اوتیسم سطح 3، ایجاد یک روال روزانه پیش‌بینی‌پذیر و محیط آرام و پایدار میتواند مفید باشد. این کودکان به روتین‌ها و تغییرات پیش‌بینی‌نشده حساس هستند.
روش‌های درمانی غیردارویی
کاردرمانی و روش‌های درمانی غیردارویی دیگر می‌توانند به بهبود علائم اوتیسم شدید کمک کنند. این روش‌ها معمولاً در محیط مدرسه و کلینیک تخصصی ارائه می‌شوند و به تناسب نیازهای هر کودک تنظیم می‌شوند. همچنین، از معالجات حسی نیز میتوان در اینجا استفاده کرد.
درمان دارویی
در برخی موارد، داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب، آرام‌بخش یا حتی داروهای ضد روان‌پریشی برای افراد اوتیسمی تجویز می‌شوند. این داروها معمولاً برای کمک به مدیریت علائمی مانند افسردگی و اضطراب استفاده می‌شوند.
تشخیص اوتیسم شدید
تشخیص اوتیسم معمولاً از سنین خردسالی قابل تشخیص است. اهمیت این مسئله اینجاست که هر چه زودتر این اختلال تشخیص داده شود، میتوان درمان‌ها و خدمات مربوط به آن را زودتر آغاز کرد.
تشخیص اوتیسم در کودکان خردسال معمولاً از طریق یک فرآیند دو مرحله‌ای به دست می‌آید.
مرحله 1: غربالگری رشد عمومی در طول معاینات کودک:
همه کودکان باید توسط یک متخصص اطفال یا ارائه‌دهنده مراقبت‌های سلامتی کودک معاینه شوند. بر اساس توصیه‌های آکادمی طب اطفال آمریکا، ویزیت‌های 9، 18 و 24 یا 30 ماهه برای تشخیص تأخیر در رشد باید انجام شود. همچنین، غربالگری خاص اوتیسم در ویزیت‌های 18 و 24 ماهه نیز انجام میشود. اگر کودک به خطر ابتلا به اوتیسم یا مشکلات رشدی دیگری باشد، ممکن است غربالگری بیشتری دریافت کند. کودکان در معرض خطر شامل کسانی هستند که یکی از اعضای خانواده آنها اوتیستی دارند، برخی از ویژگی‌های رفتاری اوتیستی را نشان می‌دهند، والدین مسن‌تری دارند، دارای شرایط ژنتیکی خاصی هستند یا هنگام تولد وزن کم داشته‌اند.
تجربیات و نگرانی‌های مراقبین نیز بخش مهمی از فرآیند غربالگری کودکان خردسال هستند. ارائه‌دهنده مراقبت‌های سلامتی ممکن است در مورد رفتارهای کودک سؤالاتی بپرسد و پاسخ‌ها را با اطلاعات ابزارهای غربالگری اوتیسم و مشاهدات بالینی کودک ترکیب کند.
اگر کودک در طی این فرآیند غربالگری تفاوت‌های رشدی در رفتار یا عملکرد خود نشان دهد، ارائه‌دهنده مراقبت‌های سلامتی ممکن است کودک را برای ارزیابی بیشتر ارجاع دهد.
مرحله 2: ارزیابی تشخیصی بیشتر:
بررسی دقیق و تشخیص دقیق کودکان مبتلا به اوتیسم در اسرع وقت بسیار مهم است، زیرا این امر نقاط قوت و چالش‌های منحصر به فرد آنها را روشن می‌کند. تشخیص زودهنگام همچنین میتواند به مراقبان کمک کند تا مشخص کنند کدام خدمات، برنامه‌های آموزشی و رفتار درمانی بیشتر برای فرزند آنها مفید است.
گروهی از ارائه‌دهندگان مراقبت‌های سلامتی که تجربه تشخیص اوتیسم را دارند، ارزیابی تشخیصی را انجام می‌دهند. این گروه ممکن است شامل متخصصان مغز و اعصاب کودک، متخصصان رشد اطفال، آسیب‌شناسان گفتار و زبان، روانشناسان و روانپزشکان کودک، متخصصان آموزشی و کاردرمانگران باشد.
ارزیابی تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- معاینات پزشکی و عصبی
- ارزیابی تواناییهای شناختی کودک
- ارزیابی تواناییهای زبانی کودک
- مشاهده رفتار کودک
- گفتگو با مراقبان کودک در مورد رفتار و رشد کودک
- ارزیابی مهارت‌های متناسب با سن مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های روزانه به طور مستقل، مانند غذا خوردن، لباس پوشیدن و دستشویی رفتن
از آنجایی که اوتیسم یک اختلال پیچیده است که گاهی همراه با سایر بیماری‌ها یا اختلالات یادگیری رخ می‌دهد، ارزیابی جامع ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایشات خون
- تست‌های شنوایی
نقش گفتار درمانی در درمان اوتیسم شدید
گفتاردرمانی یکی از روش‌های مؤثر در درمان افراد مبتلا به اوتیسم، به خصوص در موارد شدید اوتیسم، است. این روش به عنوان یکی از اصولی‌ترین و مؤثرترین روش‌های مورد استفاده در مداخله‌های توانبخشی برای افراد با اوتیسم شناخته میشود.
- افراد مبتلا به اوتیسم سطح 3 ممکن است مشکلات جدی در تواناییهای زبانی و ارتباطی داشته باشند. گفتاردرمانی به آنها کمک می‌کند تا مهارت‌های زبانی اولیه از جمله توانایی برقراری ارتباط با دیگران و انتقال نیازها و خواسته‌های خود را یاد بگیرند.
- گفتاردرمانی میتواند به افراد با اوتیسم شدید کمک کند تا مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنند. این شامل توانایی برقراری چشمی، استفاده از اشاره‌ها و نشانه‌های اجتماعی، توانایی شنیداری و تعبیر از احساسات و نیازهای خود می‌باشد.
- کمک به کاهش تغییرات تکراری یکی از نقش های گفتار درمانی است. بسیاری از افراد با اوتیسم سطح 3 عادت‌ها و تکرارهای خاصی دارند. گفتاردرمانی میتواند به آنها کمک کند تا این تغییرات تکراری را کاهش دهند و به جای آن مهارت‌ها و رفتارهای مفیدتری را درک و اجرا کنند.
- با گفتار درمانی میتوان توانایی اجتماعی را افزایش داد. گفتاردرمانی کمک می‌کند تا تواناییهای اجتماعی خود از جمله توانایی درک شعورهای دیگران، مدیریت خشم و احساسات و شناخت الگوهای ارتباطی موفق را تقویت کنند.
- گفتاردرمانی ممکن است به افراد با اوتیسم شدید کمک کند تا تواناییهای ادراکی و تفکری خود را تقویت کنند. این شامل توانایی درک و تفسیر اطلاعات، حل مسائل و توسعه مهارت‌های تفکر انتزاعی میشود.
- گفتاردرمانی میتواند به افراد با اوتیسم شدید در یادگیری و تقویت مهارت‌های کاربردی روزانه از جمله مهارت‌هایی مانند مرتب کردن و تعمیر وسایل، خرید، مدیریت زمان و مهارت‌های مربوط به مکالمه در موقعیت‌های اجتماعی کمک کند.
- همچنین گفتاردرمانی می تواند در ایجاد تعامل‌های اجتماعی مثبت و بهبود روابط میان فردی کمک می کند.
نتیجه گیری
اختلابل اوتیسم در سه سطح شناخته شده است که شامل اوتیسم سطح 1، 2 و 3 می شود. اوتیسم شدید یا سطح 3 بدترین نوع اوتیسم می باشد که مراقبت بیشتری احتیاج دارد و فرد اوتیسمی نیازمند درمان سریع می باشد تا مشکلات به وجود آمده کنترل شود. با کلینیک تخصصی دکتر علی اکبر دشتله تماس بگیرید و جهت رزرو نوبت برای بهبود گفتاری فرزند اوتیسم خود اقدام نمایید.
سوالات متداول
آیا افراد با اوتیسم شدید قادر به یادگیری هستند؟
افراد با اوتیسم شدید نیز تواناییهای یادگیری دارند، اما نیاز به رویکردهای آموزشی مناسب و حمایت خاص دارند. توجه به نیازهای شخصیتی و تواناییهای آنها در فرآیند آموزش بسیار مهم است.
افراد با اوتیسم شدید می‌توانند مستقل زندگی کنند؟
با توجه به میزان حمایت و آموزش مناسب، بسیاری از افراد با اوتیسم شدید می‌توانند مستقل زندگی کنند. این ممکن است شامل مهارت‌های روزمره مثل مدیریت خود و شغل داشتن باشد.
چه تغییراتی در رفتار و زندگی روزمره افراد با اوتیسم شدید مشاهده میشود؟
تغییرات در رفتار و زندگی روزمره افراد با اوتیسم سطح 3 میتواند شامل بهبود تواناییهای ارتباطی و اجتماعی، کاهش رفتارهای تکراری، افزایش استقلال در انجام وظایف روزمره و توانایی شغلی باشد.
چگونه میتوان به افراد مبتلا به اوتیسم کمک کرد؟
بهترین راه برای کمک به افراد با اوتیسم شدید، ارائه حمایت، آموزش مهارت‌های مورد نیاز و ایجاد محیط‌های متناسب با نیازهای آنها است. همچنین تیم‌های تخصصی و مراقبین آموزش دیده می‌توانند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی آنها ایفا کنند.
