سندرم نورولپتیک بدخیم (Malignant Neuroleptic Syndrome) یک وضعیت پزشکی نادر و جدی است که به عنوان یک واکنش جانبی به مصرف برخی از داروهای ضد روان‌پریشی، به خصوص داروهایی که به عنوان انتاگونیست گیرنده دوپامین عمل می‌کنند، ایجاد می‌شود. داروهایی مانند هالوپریدول و داروهای دیگر می‌توانند این سندرم را ایجاد کنند. این سندرم یک وضعیت اورژانسی و بسیار خطرناک است چون معمولاً با تغییرات فیزیولوژیکی و شیمیایی در بدن همراه است. سندرم بدخیم نورولپتیک به عنوان یک اختلال در سیستم عصبی خودکار معرفی می‌شود.
این سندرم می‌تواند علائمی متنوع داشته باشد و در این مقاله به تعریف کاملی از سندرم نورولپتیک بدخیم و علائم آن خواهیم پرداخت. همچنین در مورد عواملی که موجب بروز این سندروم می شوند و راه های درمانی و تشخیصی این مشکل خواهیم پرداخت و نقش گفتاردرمانی را در درمان این وضعیت برای شما آشکار می سازیم.
سندرم نورولپتیک بدخیم
سندرم نورولپتیک بدخیم (NMS) یک وضعیت پزشکی است که بعد از مصرف برخی داروها اتفاق می افتد. این سندرم معمولاً به عنوان یک پاسخ نادر به داروهای ضد روان‌پریشی (آنتی‌پسیکوتیک) شناخته می‌شود.
NMS وضعیتی جدی و فوری است که نیاز به توجه پزشکی فوری دارد. درمان NMS شامل قطع داروهای موجب سندرم، معالجه علائم و مراقبت‌های حمایتی از بیمار می‌شود. اگر کسی علائم NMS را تجربه کند یا اگر شاهد بروز این وضعیت در خود یا دیگران باشید، باید به سرعت به متخصص مراجعه کرده و درمان مناسب را آغاز کنید.
دکترای تخصصی(PhD)گفتاردرمانی|مدرس دانشگاه|متخصص اختلال بلع 13سال تجربه
برای رزرو وقت همین الان نوبت بگیر
دریافت نوبت آنلاین با یک کلیک!
علائم سندرم بدخیم نورولپتیک
علائم سندرم نورولپتیک بدخیم (NMS) ممکن است متنوع باشند و شامل علائم فیزیکی و عصبی می‌شوند. این علائم معمولاً به شدت ظاهر می‌شوند و نیاز به مداخله پزشکی فوری دارند. برخی از علائم اصلی NMS عبارتند از:
- سفتی عضلات بدن
- هیپرترمی(افزایش شدید دمای بدن)
- تعریق بیش از حد و ناگهانی
- مشکل در بلع
- ترمور(لرزش عضلانی)
- بی‌اختیاری ادرار
- تغییر در سطح هوشیاری
- موتیسم(کاهش کنش‌های ترموری عضلات)
- رنگ پریدگی پوست
- سرگیجه، بیهوشی و یا کما
- تغییر در رفلکس‌ها
- تشنج‌ها (اختلالات عصبی شدید) در بعضی افراد.
- تاکیکاردی(افزایش ناگهانی ضربان قلب)
- افزایش فشار خون
- لکوسیتوز(افزایش تعداد گلبول سفید خون در آزمایش خون)
- صدمه عضلانی
علل سندرم نورولپتیک بدخیم
نظریه‌های مختلفی در مورد علل سندرم بدخیم نورولپتیک (NMS) ارائه شده‌اند، اما یکی از نظریه‌های اصلی که به تأثیر داروهای اعصاب اشاره دارد، به عنوان علت اصلی این سندرم مطرح شده است. این نظریه تأکید دارد که داروهایی که به عنوان آنتاگونیست گیرنده دوپامین عمل می‌کنند، می‌توانند بر روی سیستم عصبی مرکزی اثر گذاشته و عوارض جانبی نورولوژیکی مانند NMS را ایجاد کنند.
این نظریه بر اساس دو اصل مهم استوار است:
سندرم نورولپتیک بدخیم بعد از تجویز داروهای ضد دوپامینرژیک به وجود می‌آید: داروهایی که به عنوان آنتاگونیست گیرنده دوپامین عمل می‌کنند، اغلب در درمان بیماران با اختلالات روانی یا افرادی با اختلالات حرکتی مصرف می‌شوند. سندرم NMS به عنوان یک واکنش جانبی به این داروها در افرادی که از آنها استفاده می‌کنند، ظاهر می‌شود.
دوپامین به عنوان یک انتقال‌دهنده عصبی شناخته می‌شود: دوپامین نقش مهمی در انتقال پیام‌های عصبی ایفا می‌کند و تأثیرات گسترده‌ای بر روی سیستم عصبی مرکزی دارد. تغییرات در فعالیت دوپامینرژیک می‌توانند منجر به تغییرات در عضلات، تنظیم حرارت بدن و وضعیت ذهنی شوند.
بر اساس این نظریه، تجویز داروهای آگونیست دوپامین مانند بروموکریپتین می‌تواند به کاهش علائم سندرم بدخیم نورولپتیک موثر باشد. این داروها به عنوان آگونیست‌های دوپامین عمل می‌کنند و ممکن است به تعادل سیستم عصبی مرکزی کمک کرده و علائم NMS را تسکین دهند.
چه داروهایی موجب بروز سندروم نورولپتیک وخیم می شود؟
همانطور که گفته شد سندرم نورولپتیک بدخیم (NMS) معمولاً به عنوان یک واکنش جانبی به داروهای خاص شناخته می‌شود. داروهایی که ممکن است موجب بروز NMS شوند عبارتند از:
دسته‌ای از داروهای ضد روان‌پریشی که برای درمان اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنیا استفاده می‌شوند. این داروها شامل هالوپریدول (Haloperidol)، کلوزاپین (Clozapine)، ریسپریدون (Risperidone) و داروهای مشابه هستند.
برخی از داروهای استفاده شده در درمان مشکلات معده مانند متوکلوپرامید (Metoclopramide) ممکن است باعث بروز سندرم نورولپتیک بدخیم شوند.
برخی داروهای استفاده شده در درمان اختلالات حرکتی مانند بارگوتین (Bargotin) نیز باعث بروز NMS می‌شوند.
داروهای ضد افسردگی از جمله “اینه یبیتورهای بازجذب سروتونین و نورادرنالین” (SSRI) ممکن است علائم NMS را ایجاد کنند.
مهم است بدانید که این عوارض نادر هستند و افرادی که این داروها را مصرف می‌کنند اغلب به آن مبتلا نمی‌شوند. با این حال، اگر شما یا فرد دیگری که از این داروها استفاده می‌کند، به علائم NMS شباهت دارد باید به سرعت به پزشک معالج مراجعه کرده و درمان مناسب را آغاز کنید. این عوارض به شدت جدی است و نیاز به درمان فوری دارد. همچنین، تغییر وقفه‌ای در داروهایی که باعث NMS شدند توسط متخصص باید صورت گیرد.
نوشته های مرتبط
تشخیص سندرم نورولپتیک بدخیم
تشخیص سندرم نورولپتیک بدخیم (NMS) نیاز به مراجعه به متخصص دارد، زیرا سندرم نورولپتیک بدخیم یک وضعیت جدی و فوری است.
متخصص ابتدا اطلاعاتی از شما در مورد تاریخچه بیماری و داروهایی که مصرف کرده‌اید جمع‌آوری می‌کند. این شامل هر گونه داروهای ضد روان‌پریشی یا دیگر داروهای مورد استفاده می‌شود.
سپس علائم جسمانی و عصبی که شما دارید، مانند سفتی عضلات، هیپرترمی، ترمور، تغییرات در فشار خون و نبض، تغییرات در وضعیت ذهنی و دیگر علائم را بررسی می‌کند.
در ادامه ممکن است آزمون‌های آزمایشگاهی مانند آزمایش‌های خون برای بررسی سطوح الکترولیت‌ها و کراتین فسفوکیناز (CPK)، تست‌های کلیوی و سایر آزمایش‌ها انجام دهد تا تغییرات به وجود آمده در بدن مشخص گردد.
برای تشخیص متخصص نیاز به بررسی علائم NMS با سایر وضعیت‌ها و بیماری‌هایی که ممکن است مشابه باشند، مثل تشنج، تشنج حرارتی یا حالات عصبی دیگر دارد. این به منظور اطمینان از تشخیص صحیح و انجام درمان مناسب است.
در مواردی که نیاز به اطمینان از عدم وجود دیگر علل جسمانی دارید، ممکن است تصویربرداری مغز (مثل اسکن MRI) یا سایر تست‌های تصویری تجویز شود.
مطالب این سایت تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی داشته و توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان دانست. لطفاً پیش از استفاده از سایت با پزشک خود مشورت کنید. نقل مطالب این سایت با ذکر منبع و نشانی اینترنتی سایت بلامانع است و در صورت داشتن سوال پیام بگذارید تا توسط دکتر دشتله به سوال شما پاسخ داده شود.
درمان سندرم نورولپتیک بدخیم
درمان سندرم نورولپتیک بدخیم (NMS) یک وضعیت پزشکی فوری است و نیاز به مراجعه به بیمارستان و تحت نظر قرار گرفتن پزشکان متخصص دارد. درمان NMS شامل چند مرحله اصلی است:
قطع داروها:
ابتدا، همه داروهایی که ممکن است به علائم NMS مرتبط باشند (به ویژه داروهای ضد روان‌پریشی و آنتی‌پسیکوتیک) باید توسط متخصص قطع شوند. این قطع داروها معمولاً باید به مرور و با دقت صورت گیرد تا جلوی عوارض جدی‌تری گرفته شود.
حمایت از عوامل فیزیکی:
بیماران مبتلا به سندرم نورولپتیک بدخیم ممکن است نیاز به حمایت فیزیکی داشته باشند. این شامل تأمین نیازهای غذایی و آب، مراقبت از ایجاد آسیب در نتیجه عضلات سفت شده و تخلیه ادرار و مداخلات فیزیوتراپی می‌شود.
داروهای معالجه‌ای:
متخصص ممکن است داروهایی را تجویز کند تا به تسکین علائم NMS کمک کنند. برخی از داروهایی که معمولاً استفاده می‌شوند شامل:
دانترولن (Dantrolene): این دارو به تسکین سفتی عضلات و تغییرات حرارتی کمک می‌کند.
بروموکریپتین (Bromocriptine): این دارو آگونیست دوپامین است و ممکن است به بهبود تعادل دوپامین در مغز کمک کند.
آمانتادین :(Amantadine)این دارو همچنین به بهبود تعادل دوپامین کمک می‌کند.
مراقبت‌های حمایتی:
بیماران NMS نیاز به مراقبت‌های حمایتی دارند تا عوارض جانبی و مشکلات از جمله کاهش فشار خون، نارسایی کلیوی و تغییرات الکترولیتی مدیریت شوند.
گفتاردرمانی و درمان سندرم نورولپتیک بدخیم
گفتاردرمانی (Speech Therapy) به عنوان یکی از تکنیک‌های مکمل در درمان سندرم نورولپتیک بدخیم (NMS) نقشی مهم دارد، اگرچه باید تاکید کنم که درمان اصلی و اورژانسی NMS شامل قطع داروها و مراقبت‌های پزشکی است. همچنین، هرگونه درمان تکمیلی نیاز به تجویز و نظارت متخصص دارد.
گفتاردرمانی می‌تواند به بیمار کمک کند تا عضلات فشرده و سفتی عضلات را کنترل کند. تمرینات گفتاردرمانی می‌توانند به تقویت عضلات دهان و حنجره کمک کنند.
برخی بیماران NMS ممکن است به علت تأثیرات بر سیستم عصبی مرکزی، دچار اختلالات در تولید صدا و گفتار شوند. گفتاردرمانی می‌تواند به بازیابی توانایی گفتاری و تلفظ کمک کند.
بیماران NMS ممکن است به علت وضعیت جسمی و نگرانی در مورد وضعیتشان اضطراب و استرس داشته باشند. گفتاردرمانی می‌تواند به مدیریت استرس و ارتقاء روانی بیمار کمک کند.
بعد از درمان NMS ممکن است در برخی بیماران مشکلات در ارتباطات اجتماعی ایجاد شود. گفتاردرمانی می‌تواند به ارتقاء توانایی‌های ارتباطی و اجتماعی کمک کند.
گفتاردرمانی می‌تواند به آموزش خانواده و مراقبین برای کمک به بیمار در ارتقاء توانایی‌های گفتاری و ارتباطی کمک کند.
بیشتر بخوانید: گفتاردرمانی
سندرم بدخیم نورولپتیک و سندرم سروتونین
شباهت‌ها و تمایزهایی که بین سندرم بدخیم نورولپتیک (NMS) و سندرم سروتونین وجود دارد، در واقعیت نکته‌های مهمی هستند که در تشخیص این دو بیماری می‌تواند مفید باشد. این دو سندرم در واقعیت عوارض جانبی داروها هستند و ممکن است در مواردی که داروهای خاصی مصرف شوند، ظاهر شوند. اما همانطور که گفته شد، داروهای مسئول برای ایجاد این دو سندرم متفاوت هستند و بررسی دقیق نوع داروهای مصرفی می‌تواند به تشخیص کمک کند.
در NMS، معمولاً داروهای ضد روان‌پریشی (آنتی‌پسیکوتیک) مسئول ایجاد این سندرم هستند. در حالی که در سندرم سروتونین، افزایش ناگهانی سروتونین در بدن ناشی از داروهایی مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI) یا مهارکننده‌های مختلف مونوآمین اکسیداز (MAOI) ممکن است موجب بروز این سندرم شود.
هر یک از این سندرم‌ها دارای علائم خاص خود هستند. در NMS، علائم شدیدی مانند سفتی عضلات، افزایش دما، تغییر در وضعیت ذهنی، ترمور، بی‌اختیاری ادرار و افزایش ضربان قلب مشاهده می‌شود. در سندرم سروتونین نیز ممکن است افزایش دما، تشنج، ترمور، تغییرات در وضعیت ذهنی و علائم گوارشی مانند اسهال رخ دهد.
علائم NMS معمولاً به طور نسبتاً زود ظاهر می‌شوند پس اگر کسی داروهای ضد روان‌پریشی مصرف می‌کند و علائم مشابه NMS در زمان کوتاهی پس از مصرف داروها ظاهر می‌شود، ممکن است به این سندرم مبتلا باشد. در مقابل، علائم سندرم سروتونین معمولاً پس از مدت زمانی از مصرف داروهای مسئول ظاهر می‌شوند.
مدت عمر در سندرم نورولپتیک بدخیم
مدت عمر در سندرم نورولپتیک بدخیم (NMS) می‌تواند متنوع باشد و به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از:
تشخیص و درمان زودهنگام NMS می‌تواند در بهبود موقعیت و افزایش مدت عمر بیمار کمک کند. به عبارت دیگر، تاخیر در تشخیص و درمان ممکن است به تشدید علائم و تأخیر در بهبود منجر شود.
شدت علائم NMS و تعداد علائم ممکن است بین افراد مختلف متفاوت باشد. در موارد شدیدتر، که نیاز به مراقبت بیشتر دارند، مدت عمر ممکن است کاهش یابد.
وضعیت عمومی و سلامتی بیمار پیش از بروز NMS نیز تأثیرگذار است. افرادی که به طور کلی بهداشت بدنی و روانی خوبی دارند، ممکن است بهبود سریع‌تری داشته باشند.
نوع داروهای مصرفی و نحوه مداخله پزشکی در درمان NMS نیز تأثیرگذار است. برخی از داروهای معالجه‌ای و مراقبت‌های حمایتی می‌توانند به بهبود علائم و مدت عمر کمک کنند.
نتیجه گیری سندرم نورولپتیک بدخیم
سندورم نورولپتیک بدخیم (NMS) یک وضعیت جدی در پاسخ به مصرف برخی از داروها می‌باشد. این سندرم شامل علائمی چون سفتی عضلات، افزایش دمای بدن، تغییرات در وضعیت ذهنی و علائم دیگر است. تشخیص و درمان NMS امر فوری و ضروری است و نیاز به مراجعه به بیمارستان و تحت نظر پزشکان متخصص دارد. درمان NMS شامل قطع داروهای موجب این سندرم، مراقبت‌های حمایتی و در موارد لازم داروهای معالجه‌ای می‌شود.
همچنین، گفتاردرمانی و تکنیک‌های تکمیلی می‌توانند به مراقبت‌های درمانی کمک کنند، اما نباید تأخیر در تشخیص و درمان اصلی NMS ایجاد کنند. درمان به موقع می‌تواند جلوی عوارض جدی‌تری از جمله نارسایی کلیوی و مشکلات قلبی را بگیرد و به بهبود وضعیت شما کمک کند.
سوالات متداول
آیا سندرم NMS درمان‌پذیر است؟
بله، با درمان به موقع و مناسب، بسیاری از افراد مبتلا به سندرم NMS بهبود یافته و از علائم این سندروم کاسته می‌شود. با این حال، تأخیر در تشخیص و درمان ممکن است به عواقب جدی‌تری منجر شود.
چگونه می‌توان از سندرم NMS یا همان سندرم نورولپتیک بدخیم جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از بروز سندرم NMS، باید دقت کنید که داروهایی که ممکن است این سندرم را ایجاد کنند تحت نظر پزشک مصرف شوند. همچنین، در صورت وجود علائم مشکوک به NMS (مانند سفتی عضلات و تغییرات در دما) به پزشک خود اطلاع دهید.
