آسیب شناختی خفیف (MCI ) یک نوع اختلال شناختی است که عملکرد شناختی فرد را در حد معمول نگه می‌دارد اما ممکن است در دسترسی به بعضی اطلاعات یا انجام بعضی وظایف مشکل داشته باشد. اما آلزایمر یک نوع بیماری مزمن و پیشرونده از اختلال شناختی است که باعث از دست رفتن حافظه، تفکر، رفتار و عملکرد روزمره فرد میشود. اما فرق بیماران آسیب شناختی خفیف و آلزایمر به همین جا ختم نمی شود و تفاوت های بیشتر را ما در ادامه این مطلب برای شما گردآوری کرده ایم.
در ادامه توضیحات بیشتری در مورد آسیب شناختی و آلزایمر ارائه خواهیم کرد و سپس به علائم و تشخیص و درمان هر کدام خواهیم پرداخت و سپس به سوالات مهم دیگر این حوزه، که شما عزیزان جویای آنها هستید پاسخ خواهیم داد. پس در ادامه با ما همراه باشید.
آسیب شناختی خفیف یا mci چیست؟
آسیب شناختی خفیف یا MCI به عبارتی به کاهش کارایی شناختی که از سطح عادی بیشتر است اما هنوز به حد کافی برای تشخیص اختلال شناختی مانند آلزایمر نرسیده است، گفته میشود.
در این حالت، شخص ممکن است با مشکلاتی مانند فراموشی سطحی و کاهش توجه مواجه شود، اما هنوز برای انجام فعالیت‌های روزمره خود دچار مشکل نمی باشد. علائم آسیب شناختی خفیف ممکن است توسط پزشک تشخیص داده شده و در صورت لزوم اقدام به درمان شوند.
هرچند که آسیب شناختی خفیف ممکن است نشانه اولیه بروز بیماری‌های شناختی مانند آلزایمر باشد، اما همه کسانی که با آسیب شناختی خفیف مواجه هستند به اختلال شناختی در آینده مبتلا نخواهند شد.
علائم آسیب شناختی خفیف می تواند شامل موارد زیر شوند:
- فراموشی ملموس در مواقع روزمره
- دشواری در تمرکز
- کاهش توانایی حل مسائل ساده،
- دشواری در یادگیری اطلاعات جدید
دکترای تخصصی(PhD)گفتاردرمانی|مدرس دانشگاه|متخصص اختلال بلع 13سال تجربه
برای رزرو وقت همین الان نوبت بگیر
دریافت نوبت آنلاین با یک کلیک!
آلزایمر چیست؟
آلزایمر یک بیماری نوروتروفیک است که معمولاً در سنین بالای 65 سال شروع میشود و با کاهش تدریجی عملکرد شناختی، مخصوصاً حافظه و تمرکز، همراه است. این بیماری باعث تغییرات در ساختار و عملکرد مغز میشود که به تدریج باعث اختلال در حافظه، تصویرسازی، فکر کردن و یادگیری میشود.
علائم این بیماری شامل فراموشی شدید و تدریجی، مشکل در صحبت کردن، از دست دادن تمرکز روزانه، مشکل در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی، کاهش توانایی‌های حرکتی و حتی تغییر در رفتار اجتماعی میشود.
با توجه به اینکه بیماری آلزایمر پیشرفتی است و در حال حاضر درمان دائمی و موثری برای آن وجود ندارد، تشخیص زودهنگام و کاهش عوامل خطر برای جلوگیری از بروز بیماری بسیار مهم است. همچنین درمان‌های پشتیبانی مانند روان‌درمانی و توانبخشی برای کمک به مدیریت علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار و خانواده بیمار استفاده میشود.
5 تفاوت اصلی بین آسیب شناختی خفیف و آلزایمر چیست؟
آسیب شناختی خفیف و آلزایمر هر دو با کاهش توانایی شناختی همراه هستند، اما تفاوت‌هایی بین آنها وجود دارد. برخی از تفاوت‌های اصلی بین آسیب شناختی خفیف و آلزایمر عبارتند از:
شدت علائم:
در آسیب شناختی خفیف، علائم شناختی کمتر شدید هستند و شخص هنوز می‌تواند به خوبی فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد، اما در آلزایمر، علائم شدیدتر و بیشتر است و باعث مشکلات جدی در فعالیت‌های روزمره شخص میشود.
سرعت پیشرفت بیماری:
در آسیب شناختی خفیف، پیشرفت بیماری به طور کلی کندتر اتفاق می‌افتد و شاید حتی تا سال‌ها طول بکشد، اما در آلزایمر، بیماری به صورت پیشرفتی تندتر پیش می‌رود و به مرور زمان علائم شدیدتر می‌شوند.
نوع علائم:
در آسیب شناختی خفیف، فراموشی سطحی و کاهش توجه رایج‌تر هستند، در حالی که در آلزایمر، فراموشی عمیق و کاهش شدید توانایی شناختی رخ می‌دهد.
تشخیص:
آسیب شناختی خفیف بر اساس امتیازات نمره‌ای در تست‌های شناختی تشخیص داده میشود، اما تشخیص آلزایمر بر اساس بررسی تاریخچه پزشکی، تست‌های شناختی و تصاویر مغزی صورت می‌گیرد.
احتمال بروز بیماری:
آسیب شناختی خفیف ممکن است نشانه اولیه بروز آلزایمر باشد، اما همه کسانی که آسیب شناختی خفیف را تجربه می‌کنند، به آلزایمر مبتلا نمی‌شوند. اما در بسیاری از موارد، آسیب شناختی خفیف به علت عوامل دیگری مانند بیماری عروقی مغزی، اختلالات در خواب، کمبود ویتامین‌ها، داروهای خاص یا عوامل استرس زا ایجاد میشود و با درمان این عوامل، علائم آسیب شناختی خفیف بهبود می‌یابد.
در کل، تشخیص و تفاوت‌های بین آلزایمر و آسیب شناختی خفیف بسیار حیاتی است، زیرا درمان و مدیریت بیماری‌هایی مانند آسیب شناختی خفیف و آلزایمر به شدت وابسته به شناسایی صحیح و به موقع آنها است. به همین دلیل، اگر به هر نوع از علائم شناختی برخورد کرده‌اید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا بتواند این علائم را ارزیابی کرده و درمان مناسب را تجویز کند.
بیشتر بخوانید: درمان اختلال بلع
نوشته های مرتبط
آیا می توان گفت آسیب شناختی خفیف (MCI ) همان آلزایمر درجه اول است؟
خیر، آلزایمر و آسیب شناختی خفیف دو بیماری متفاوت هستند و نمی‌توان آنها را به عنوان یک بیماری در نظر گرفت. آسیب شناختی خفیف در واقع یک مرحله قبل از آلزایمر است که به تدریج می‌تواند به آلزایمر تبدیل شود.
آسیب شناختی خفیف شامل مشکلات شناختی و حافظه میشود که می‌تواند باعث اختلال در فعالیت‌های روزانه فرد شود، اما برخلاف آلزایمر، معمولاً توانایی فرد در اجرای فعالیت‌های پیچیده و خلاقانه تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد و عموماً قابلیت یادگیری فرد در طول زمان باقی می‌ماند.
با این حال، با توجه به مراحل تکاملی بیماری، در برخی موارد، آسیب شناختی خفیف ممکن است به آلزایمر تبدیل شود. در کل، تشخیص دقیق و مدیریت مناسب آسیب شناختی خفیف و آلزایمر بسیار حائز اهمیت است و در صورت مشاهده هرگونه نشانهای از این بیماری‌ها، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.
آیا آسیب شناختی خفیف (MCI ) خطرناک است و احتمال ابتلا به آلزایمر را دارد؟
آسیب شناختی خفیف نیاز به توجه دارد اما معمولاً خطرناک نیست و می‌توان آن را بهبود داد. با این حال، احتمال تبدیل شدن آسیب شناختی خفیف به آلزایمر وجود دارد. بیمارانی که دچار آسیب شناختی خفیف هستند، به تدریج می‌توانند از این بیماری به آلزایمر مبتلا شوند، اما در بعضی موارد آنها می‌توانند تا سال‌ها بدون پیشرفت بیشتر به زندگی خود ادامه دهند.
همچنین باید گفت که مشخص نیست که آسیب شناختی خفیف در همه موارد به آلزایمر تبدیل میشود و به همین دلیل برای برخی افراد، تغییر در شیوه زندگی و درمان زودهنگام می‌تواند کمک کننده باشد. به هر حال، هر گونه نشانهای از مشکلات شناختی و حافظه به همراه علائم دیگر نظیر تغییرات شخصیتی، تغییرات روانی، یا تغییرات رفتاری، نباید نادیده گرفته شود و نیاز به ارزیابی دقیق و درمان دارد.
تفاوت درمان در آسیب شناختی خفیف و آلزایمر چگونه است؟
درمان آسیب شناختی خفیف و آلزایمر با توجه به علت بیماری و شدت آن، تفاوت‌هایی دارد. درمان آسیب شناختی خفیف به طور کلی بر اساس مبانی بهداشت روانی و فعالیت فیزیکی، تمرینات شناختی و روان‌درمانی انجام میشود. همچنین ممکن است مصرف داروهایی مانند اینهیبیتور، دونپزیل و ممانتین هم درمان آسیب شناختی خفیف را تسهیل کنند.
اما درمان آلزایمر با توجه به شدت بیماری، انواع داروهایی مانند آنتی کولین استراز معمولاً برای کاهش علائم استفاده می‌شوند. همچنین در بعضی موارد از داروهایی مانند ممانتین و نموزولاید برای کاهش علائم استفاده میشود.
علاوه بر داروها، تکنیک‌هایی مانند درمان شناختی-رفتاری و روان‌درمانی هم برای بهبود علائم آلزایمر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در هر دو حالت، تغییر در شیوه زندگی، شامل تغییر در رژیم غذایی، افزایش فعالیت جسمانی، کاهش استرس و از بین بردن عادت‌های غیرسالم نیز می‌تواند در بهبود و کاهش شدت علائم مؤثر باشد.
اختلال شناختی خفیف و زوال عقل یکی هستند؟
خیر، اختلال شناختی خفیف (MCI) و زوال عقل (Dementia) دو حالت متفاوت هستند. در واقع، MCI یک حالت میانی بین عملکرد شناختی طبیعی و زوال عقل است و شامل کاهشی در عملکرد شناختی، اما برخلاف زوال عقل، فرد با MCI توانایی انجام فعالیت‌های روزمره را حفظ می‌کند و برای ادامه زندگی مستقل، کمک خارجی نیاز ندارد.
در مقابل، در زوال عقل، تغییرات شدیدتری در عملکرد شناختی اتفاق می‌افتد و فرد نمی‌تواند برای مدت طولانی خود مراقبت کند. زوال عقل نیز ممکن است ناشی از بیماری آلزایمر، پارکینسون، لوئی بادی، فروپاشی قشر مغزی و برخی دیگر از عوامل باشد.
بنابراین، اختلال شناختی خفیف و زوال عقل دو حالت متفاوت هستند و با توجه به شدت علائم و علت بیماری، نیاز به درمان متفاوتی دارند.
چه زمانی برای درمان اختلال شناختی خفیف و آلزایمر باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر شما یا عزیزانتان به نوعی از اختلال شناختی خفیف (MCI) رنج می‌برید، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. بهترین زمان برای مراجعه به پزشک در صورت تشخیص MCI، زمانی است که علائم اولیه ظاهر می شوند.
پزشک می‌تواند با انجام آزمایش‌های مختلف و بررسی های پزشکی، علت اختلال شناختی خفیف را تشخیص دهد. در صورتی که علتی خطرناک در پس اختلال شناختی خفیف وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به درمان مشخصی باشد.
در ضمن، درمان اختلال شناختی خفیف شامل رعایت سبک زندگی سالم، مصرف مکمل‌های غذایی مفید، انجام تمرینات شناختی و شاید هم داروهایی برای بهبود عملکرد شناختی است. بنابراین، با مراجعه به پزشک، شما می‌توانید برای بهبود آسیب شناختی خفیف و آلزایمر، راهکارهای مناسب را به دست آورید.
دکترای تخصصی(PhD)گفتاردرمانی|مدرس دانشگاه|متخصص اختلال بلع 13سال تجربه
برای رزرو وقت همین الان نوبت بگیر
دریافت نوبت آنلاین با یک کلیک!
آیا شیوع اختلال شناختی خفیف بیشتر یا کمتر از آلزایمر است؟
شیوع اختلال شناختی خفیف کمتر از آلزایمر است. بر اساس آمارهای منتشر شده، حدود 10-20 درصد از افراد بالای 65 سال دچار اختلال شناختی خفیف هستند، در حالی که در مورد آلزایمر، بیش از 50 درصد افراد بالای 85 سال دچار آن هستند. بنابراین، آلزایمر در افراد سالخورده بسیار شایع تر از اختلال شناختی خفیف است و این هم یک فرق دیگر آسیب شناختی خفیف و آلزایمر است.
آیا مراقبت از سبک زندگی سالم می‌تواند به پیشگیری از اختلال شناختی خفیف و آلزایمر کمک کند؟
بله، مراقبت از یک سبک زندگی سالم می‌تواند به پیشگیری از اختلال شناختی خفیف و آلزایمر کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف یک رژیم غذایی سالم و پر از میوه و سبزیجات، ورزش منظم، کاهش استرس، خواب کافی و بهداشت روانی موثر می‌تواند به حفظ سلامتی مغز و کاهش خطر ابتلا به اختلال شناختی خفیف و آلزایمر کمک کند.
همچنین، از روش‌های دیگری مانند مراقبت از فشار خون و قند خون، جلوگیری از مصرف الکل و سیگار و کنترل وزن نیز می‌تواند به پیشگیری از اختلال شناختی خفیف و آلزایمر کمک کند. به عنوان یک پیشگیری کننده فردی، می‌توانید با تغییر سبک زندگی خود و اتخاذ عادت‌های سالم، به پیشگیری از اختلالات شناختی مرتبط با سن کمک کنید.
بیشتر بخوانید: گفتاردرمانی
آیا اختلال شناختی خفیف در همه افراد بالای ۶۵ سال رخ می‌دهد؟
خیر، اختلال شناختی خفیف در همه افراد بالای ۶۵ سال رخ نمی‌دهد. اختلال شناختی خفیف عمدتاً در افراد مسن‌تر از ۶۵ سال شایع است، اما نه به صورت ثابت و در همه افراد. در واقع، گروه‌های سنی مختلف می‌توانند با این اختلال روبرو شوند، اما شیوع آن در گروه سنی بالای ۶۵ سال بیشتر است. به طور کلی، شیوع این اختلال با افزایش سن افراد افزایش می‌یابد. همچنین، باید توجه داشت که اختلال شناختی خفیف به صورت تدریجی و در حالتی که کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، به عنوان یک پدیده طبیعی در افراد بالای ۶۵ سال نیز مشاهده میشود.
آیا عوامل ژنتیکی در بروز اختلال شناختی خفیف و آلزایمر تاثیر دارند؟
بله، عوامل ژنتیکی در بروز اختلال شناختی خفیف و آلزایمر تأثیر دارند. در بیشتر موارد، اختلال شناختی خفیف و آلزایمر به صورت ژنتیکی انتقال پذیر هستند. برخی ژن ها و تغییرات ژنتیکی می‌توانند خطر بروز این اختلالات را افزایش دهند و برخی دیگر ممکن است از این خطرات محافظت کنند.
برای مثال، ژن APOE-ε4 یکی از ژن‌هایی است که باعث افزایش خطر بروز آلزایمر میشود. افرادی که دو کپی این ژن را دارند، خطر بروز آلزایمر را نزدیک به ۵ برابر افزایش می‌دهند. همچنین ژن های دیگری نیز می‌توانند در بروز این اختلالات نقش داشته باشند.
با این حال، عوامل ژنتیکی تنها یکی از عوامل مهم در بروز این اختلالات نیستند و عوامل محیطی نیز می‌توانند نقش مهمی در بروز اختلال شناختی خفیف و آلزایمر داشته باشند. به عنوان مثال، سبک زندگی نامناسب، فعالیت بدنی ناکافی، افزایش وزن، استفاده از مواد مخدر و مصرف الکل، بیماری های قلبی عروقی، دیابت و فشار خون بالا نیز می‌توانند در افزایش خطر بروز آسیب شناختی خفیف و آلزایمر موثر باشند.
بیشتر بخوانید:آلزایمر
جمع بندی آسیب شناختی خفیف و آلزایمر
تفاوت‌های اصلی بین آسیب شناختی خفیف و آلزایمر شامل شدت نوع اختلال، علائم و علل، تشخیص، پیش بینی بروز آلزایمر و روش‌های درمان میشود. با توجه به اینکه اختلال شناختی خفیف به آلزایمر می‌تواند منجر شود، بهتر است در صورت تجربه علائم اختلال شناختی، به پزشک مراجعه شود. سبک زندگی سالم و مراقبت از سلامتی می‌تواند به پیشگیری از اختلال شناختی خفیف و آلزایمر کمک کند، اما میزان تأثیر آن بر عوامل دیگری مانند ژنتیک بستگی دارد.
نکته مهم دیگر که به آن اشاره شد این است که همه افراد بالای ۶۵ سال در معرض خطر ابتلا به اختلال شناختی خفیف نیستند و برخی افراد با افزایش سن، همچنان قدرت شناختی خود را حفظ می‌کنند. عوامل ژنتیکی نیز در بروز اختلال شناختی خفیف و آلزایمر تأثیر دارند، اما تأثیر سایر عوامل مانند محیطی و سبک زندگی نیز مهم است.
سوالات متداول
چه علائمی می تواند به آسیب شناختی خفیف اشاره داشته باشد؟
علائم آسیب شناختی خفیف می تواند شامل: فراموشی ملموس در مواقع روزمره، دشواری در تمرکز، کاهش توانایی حل مسائل ساده و دشواری در یادگیری اطلاعات جدید باشد.
آیا آلزایمر قابل درمان است؟
تاکنون درمان کاملی برای آلزایمر وجود ندارد. با این حال، برخی از داروها و روش‌های درمانی می‌توانند علائم را کنترل کنند و فرآیند پیشرفت بیماری را کند کنند. همچنین، مراقبتهای پشتیبانی و تغییرات در سبک زندگی ممکن است به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به آلزایمر کمک کنند.
آیا آسیب شناختی خفیف به آلزایمر منجر میشود؟
آسیب شناختی خفیف نه لزوماً به آلزایمر منجر میشود. اغلب افراد با آسیب شناختی خفیف در طول زمان بهبود مییابند یا تغییرات شناختی آنها در مراحل اولیه پیری طبیعی محسوس است. ولی در برخی از موارد، آسیب شناختی خفیف امکان دارد نشانهای از پیشرفت بیشتر به سمت آلزایمر باشد.
