تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال چیست؟

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یک روش غیر تهاجمی و غیر دردناک است که با استفاده از پالس‌های مغناطیسی، نواحی خاصی از مغز را تحریک یا مهار می‌کند. این روش با پالس‌های تکراری در فرکانس پائین، موجب ایجاد تغییرات پلاستیکیته در سیناپس‌های عصبی می‌شود و این تغییرات می‌توانند باعث بهبود عملکرد شناختی، حرکتی و رفتاری شوند. به طور کلی این روش می‌تواند در تشخیص و درمان برخی از بیماری‌های سیستم عصبی و روانپزشکی مفید باشد.

در این مقاله، به معرفی تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال ، کاربردها، عوارض ناشی از انجام تحریک مغناطیسی و نقش گفتاردرمان در انجام این روش درمانی و هزینه آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال

یک روش تحریک مغز است که با استفاده از یک کویل مغناطیسی، میدان مغناطیسی متغیری را در نواحی مورد نظر مغز ایجاد می‌کند. این میدان مغناطیسی، جریان الکتریکی را در نورون‌های زیرین تحریک می‌کند و باعث فعالیت عصبی می‌شود. بسته به فرکانس، شدت و مدت زمان پالس‌های مغناطیسی، TMS می‌تواند نورون‌ها را تحریک یا مهار کند.

 TM برای افرادی که دچار بیماری‌های سیستم عصبی یا روانپزشکی هستند و به درمان‌های موجود پاسخ نمی‌دهند یا نمی‌توانند آن‌ها را تحمل کنند، یک گزینه درمانی مناسب است. بیماری هایی که انجام تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال برای آنها مناسب است عبارتند از:

• افسردگی مقاوم به درمان
• اسکیزوفرنی
• اختلالات اضطرابی
• اختلالات وسواسی-اجباری
• اختلالات اوتیسم
• اعتیاد
• صرع
• بیماری پارکینسون
• بیماری آلزایمر
• میگرن
• وزوز گوش
• آسیب‌های مغزی

برای رزرو وقت همین الان نوبت بگیر

دریافت نوبت آنلاین با یک کلیک!

نوبت دهی آنلاین

چگونگی انجام TMS

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال در محیط کلینیکی و توسط متخصص انجام می‌شود. ابتدا پزشک معالج، نواحی مغزی مورد نظر را برای تحریک مشخص می‌کند. این کار ممکن است با استفاده از تصاویر مغزی، الکتروآنسفالوگرام (EEG) یا روش‌های دیگر انجام شود.

سپس متخصص یک کویل مغناطیسی را روی سر بیمار قرار می‌دهد. کویل مغناطیسی به یک دستگاه TMS متصل است که پالس‌های مغناطیسی را تولید می‌کند. در ادامه شدت و فرکانس پالس‌های مغناطیسی را تنظیم می‌کنند. این تنظیمات بر اساس نوع و شدت بیماری، واکنش بیمار و هدف درمانی انجام می‌شود.

بیمار در طول جلسه TMS، باید روی یک صندلی یا تخت نشسته باشد و از گوشواره حفاظتی برای جلوگیری از صدمات شنوایی استفاده کند. بیمار می‌تواند با متخصص از طریق یک میکروفون و گوشی صحبت کند.

متخصص پالس‌های مغناطیسی را به مدت مشخصی به مغز بیمار اعمال می‌کند. این مدت ممکن است بین چند ثانیه تا چند دقیقه باشد. بیمار امکان دارد حس تیک‌زدن، لرزش یا سوزش در محل قرارگیری کویل مغناطیسی را تجربه کند. در آخر پالس‌های مغناطیسی را متوقف می‌کنند و کویل مغناطیسی را از سر بیمار برمی‌دارند. بیمار می‌تواند بلافاصله بعد از جلسه TMS، به فعالیت‌های روزمره خود برگردد.

بیمار باید به تعداد مشخصی از جلسات TMS برود. تعداد جلسات بر اساس نوع و شدت بیماری، واکنش بیمار و هدف درمانی تعیین می‌شود. معمولاً یک دوره کامل TMS شامل 20 تا 30 جلسه است که هر کدام 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشند. این جلسات می‌توانند به صورت روزانه یا چند روز در هفته برگزار شوند.

---

بیشتر بخوانید: تحریک الکتریکی مغز

---

در کنار TMS چه روش‌های درمانی دیگر باید انجام شود؟

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال معمولاً به عنوان یک درمان کمکی و نه جایگزین درمان‌های موجود مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین، بسته به نوع و شدت بیماری، امکان دارد نیاز باشد که فرد مبتلا همچنان از داروها، جراحی، روان‌درمانی، گفتاردرمانی یا روش‌های درمانی دیگر استفاده کند. پزشک معالج می‌تواند بر اساس وضعیت فرد، برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.

دارو درمانی شامل استفاده از داروهای ضد صرع، ضد افسردگی، ضد انگل، ضد وسواس یا ضد پارکینسون می باشد که می‌توانند برای کنترل نشانه‌های بیماری‌های مربوطه مصرف شوند. داروها می‌توانند با TMS تداخل داشته باشند و باید با دقت توسط متخصص تجویز شوند.

جراحی مغز می‌تواند برای برخی از بیماری‌های سیستم عصبی مانند صرع، پارکینسون، تومور مغزی یا آنوریسم انجام شود. جراحی مغز تهاجمی بوده و برای همه اشخاص مناسب نیست. همچنین باعث ایجاد ناهنجاری‌های الکتریکی در مغز می شود که ممکن است با TMS تداخل داشته باشند.

گفتاردرمانی یک روش روان‌درمانی است که از گفتگو و تمرین‌های شناختی و رفتاری برای کمک به بیماران در مقابله با مشکلات روانی و افزایش سلامت روانی استفاده می‌کند. گفتاردرمانی می‌تواند به تنهایی یا به همراه دارو یا روش‌های دیگر مانند TMS انجام شود.

 تحریک عصب واگ یک روش درمانی دیگر است که با استفاده از یک دستگاه کوچک که در زیر پوست گردن کاشته می‌شود، پالس‌های الکتریکی را به عصب واگ ارسال می‌کند. عصب واگ یکی از عصب‌های مهم بدن است که از مغز به قلب، ریه‌ها، معده و روده‌ها می‌رود. تحریک عصب واگ می‌تواند برای درمان صرع، افسردگی یا اختلالات اضطرابی مفید باشد.

تحریک عمیق مغز با استفاده از الکترودهایی که در نواحی خاصی از مغز کاشته می‌شوند، پالس‌های الکتریکی را به مغز ارسال می‌کند. تحریک عمیق مغز می‌تواند برای درمان پارکینسون، اسکیزوفرنی، اختلالات وسواسی-اجباری یا افسردگی مقاوم به درمان مفید باشد.

نقش گفتاردرمانی در تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال

گفتاردرمانی به بهبود مهارت‌های ارتباطی، زبانی و بلع فرد کمک می‌کند. همچنین می‌تواند برای افرادی که دچار اختلالات زبانی، گفتاری، شنوایی، صوتی، خوراکی یا آوایی هستند، مفید باشد. گفتاردرمانی می‌تواند به تنهایی یا در ترکیب با روش‌های درمانی دیگر انجام شود.

نقش گفتاردرمانی در TMS بستگی به نوع و شدت بیماری، هدف درمانی و واکنش بیمار به TMS دارد. برخی از نقش‌های ممکن گفتاردرمانی در TMS عبارتند از:

• افزایش انگیزه و تعهد بیمار برای شرکت در جلسات TMS و پیروی از دستورالعمل‌ها
• کمک به بیمار در شناخت و اصلاح باورها و افکار منفی که ممکن است سبب افسردگی، اضطراب، وسواس یا اختلالات دیگر شوند.
• آموزش مهارت‌های مقابله‌ای و مدیریت استرس به بیمار برای کاهش عوامل محرک تشنج، تشدید بیماری یا عود بیماری
• ارائه حمایت روانی و اجتماعی به بیمار و خانواده‌ بیمار در طول و پس از درمان TMS
• ارزیابی و پیگیری پیشرفت و پاسخ بیمار به TMS و تنظیم برنامه درمانی در صورت لزوم
• هماهنگی با سایر ارائه‌دهندگان خدمات بهداشت روانی مانند روانپزشک، روانشناس، مشاور یا داروساز

گفتاردرمانی می‌تواند به بهبود اثرات TMS بر روی کیفیت زندگی، عملکرد شناختی و رضایت از درمان بیمار کمک کند. همچنین می‌تواند به کاهش نیاز به دارو یا جراحی برای بیماران کمک کند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که ترکیب گفتاردرمانی و TMS می‌تواند اثربخشی بیشتری نسبت به هر یک به تنهایی در درمان افسردگی، اسکیزوفرنی، اختلالات اضطرابی، اختلالات وسواسی-اجباری و بیماری پارکینسون داشته باشد .

عوارض ناشی از TMS

 تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یک روش امن و کم عوارض است، اما ممکن است در برخی از موارد، عوارض جانبی خفیفی را ایجاد کند. برخی از عوارض شایع TMS عبارتند از:

• درد یا سوزش در محل قرارگیری کویل مغناطیسی
• سردرد
• گیجی
• تشنج (به ندرت)
• اختلالات شنوایی (اگر از گوشواره حفاظتی استفاده نشود)
• افزایش یا کاهش فشار خون
• تغییرات خلق و خو
• اختلالات خواب

این عوارض معمولاً موقتی هستند و با قطع یا کاهش شدت یا فرکانس TMS از بین می‌روند.

هزینه انجام  TMS

هزینه انجام TMS بستگی به تعداد جلسات، شدت و فرکانس پالس‌های مغناطیسی، نوع کویل مغناطیسی و مرکز درمانی دارد. برای یک دوره کامل TMS که شامل 20 تا 30 جلسه است، هزینه قابل توجهی را باید پرداخت. برخی از بیمه‌های سلامت ممکن است بخشی از هزینه TMS را پوشش دهند، اما باید قبل از شروع درمان، با بیمه تماس گرفته و شرایط را بررسی کرد.

تفاوت TMS با  rTMS

 TMS می‌تواند به دو صورت تک پالسی (single-pulse TMS) یا تکراری (repetitive TMS یا rTMS) انجام شود. در TMS تک پالسی، یک پالس مغناطیسی به مغز اعمال می‌شود و می‌تواند برای اندازه‌گیری عملکرد مغزی یا تشخیص بیماری‌های عصبی مورد استفاده قرار گیرد. در rTMS، چندین پالس مغناطیسی با فرکانس مشخص به مغز اعمال می‌شود و می‌تواند برای درمان بیماری‌های روانپزشکی یا بهبود مهارت‌های شناختی مورد استفاده قرار گیرد. rTMS می‌تواند باعث تغییرات پایدار در فعالیت عصبی شود و اثرات طولانی مدت داشته باشد.

فرکانس های تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال برای بیماری های مختلف چگونه است؟

فرکانس های تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) برای بیماری های مختلف ممکن است متفاوت باشد. به طور کلی، فرکانس های بالا (بیش از 5 هرتز) موجب تحریک و فرکانس های پایین (کمتر از 1 هرتز) موجب مهار نورون ها می شوند. برخی از مثال های فرکانس های مورد استفاده برای بیماری های مختلف عبارتند از:

• افسردگی: فرکانس بالا (10 تا 20 هرتز) در ناحیه چپ قشر پیش‌پیشانی و فرکانس پایین (1 هرتز) در ناحیه راست قشر پیش‌پیشانی
• اسکیزوفرنی: فرکانس پایین (1 هرتز) در ناحیه چپ قشر مغزی متوسط و فرکانس بالا (10 هرتز) در ناحیه راست قشر مغزی متوسط
• اختلالات اضطرابی: فرکانس بالا (10 هرتز) در ناحیه چپ قشر پیش‌پیشانی
• اختلالات وسواسی-اجباری: فرکانس بالا (10 هرتز) در ناحیه چپ قشر پیش‌پیشانی و فرکانس پایین (1 هرتز) در ناحیه راست قشر پیش‌پیشانی
• اختلالات اوتیسم: فرکانس بالا (10 هرتز) در ناحیه چپ قشر مغزی متوسط و فرکانس پایین (1 هرتز) در ناحیه راست قشر مغزی متوسط
• اعتیاد: فرکانس بالا (10 هرتز) در ناحیه چپ قشر پیش‌پیشانی و فرکانس پایین (1 هرتز) در ناحیه راست قشر پیش‌پیشانی
• صرع: فرکانس پایین (0.5 تا 1 هرتز) در ناحیه مغزی مسئول بروز تشنج
• بیماری پارکینسون: فرکانس بالا (5 تا 25 هرتز) در ناحیه قشر مغزی متوسط و فرکانس پایین (1 هرتز) در ناحیه قشر پیش‌پیشانی
• بیماری آلزایمر: فرکانس بالا (10 تا 20 هرتز) در ناحیه قشر مغزی متوسط و فرکانس پایین (1 هرتز) در ناحیه قشر پیش‌پیشانی
• میگرن: فرکانس پایین (1 هرتز) در ناحیه قشر مغزی متوسط
• وزوز گوش: فرکانس پایین (1 هرتز) در ناحیه قشر شنوایی

برای رزرو وقت همین الان نوبت بگیر

دریافت نوبت آنلاین با یک کلیک!

نوبت دهی آنلاین

جمع‌ بندی 

 تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یک روش تحریک مغز است که با استفاده از پالس‌های مغناطیسی، نواحی خاصی از مغز را تحریک یا مهار می‌کند. این روش می‌تواند در تشخیص و درمان برخی از بیماری‌های سیستم عصبی و روانپزشکی مفید باشد. TMS یک روش امن و کم عوارض است، اما ممکن است در برخی از موارد، عوارض جانبی خفیفی را ایجاد کند. معمولاً به عنوان یک درمان کمکی و نه جایگزین درمان‌ مورد استفاده قرار می‌گیرد. هزینه انجام TMS بستگی به تعداد جلسات، شدت و فرکانس پالس‌های مغناطیسی، نوع کویل مغناطیسی و مرکز درمانی دارد. TMS می‌تواند به دو صورت تک پالسی یا تکراری انجام شود. تک پالسی برای اندازه‌گیری عملکرد مغزی و rTMS برای درمان بیماری‌ها و بهبود مهارت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سوالات متداول در مورد تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال

TMS آیا دردناک است؟

TMS معمولاً دردناک نیست، اما ممکن است در محل قرارگیری کویل مغناطیسی، حس درد یا سوزش ایجاد کند. این حس معمولاً با کاهش شدت یا فرکانس پالس‌های مغناطیسی یا مصرف داروهای ضد درد کاهش می‌یابد.

TMS چه مدت طول می‌کشد تا اثر کند؟

اثر TMS بستگی به نوع و شدت بیماری، تعداد جلسات، شدت و فرکانس پالس‌های مغناطیسی و واکنش فردی دارد. برخی از افراد ممکن است پس از چند جلسه اول، بهبودی را احساس کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است نیاز به چند هفته یا ماه داشته باشند. اثر TMS ممکن است برای مدت‌های مختلفی ادامه داشته باشد و ممکن است نیاز به تکرار درمان باشد.

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال برای همه مناسب است؟

برای همه مناسب نیست و برخی از افراد نمی‌توانند از آن استفاده کنند. افرادی که دارای سابقه تشنج، آسیب مغزی، تومور مغزی، ایمپلنت‌های الکترونیکی یا فلزی در سر یا بدن، بارداری یا شیردهی و … هستند نمی توانند از این روش استفاده کنند.

برای انجام تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال به چه متخصصی باید مراجعه کرد؟

برای انجام تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS)، باید به یک متخصص نورولوژی یا یک روانپزشک مراجعه کرد. این پزشکان می‌توانند با توجه به نوع و شدت بیماری، روش، شدت و فرکانس TMS را برای شما تعیین کنند. همچنین می‌توانند با استفاده از تصاویر مغزی، الکتروآنسفالوگرام (EEG) یا روش‌های دیگر، نواحی مغزی مورد نظر را برای تحریک مشخص کنند.