فاگوفوبیا یا ترس از بلعیدن یکی از اختلالات اضطرابی است که باعث میشود فرد نتواند به راحتی غذا بخورد یا حتی آب بنوشد. این اختلال میتواند در هر سنی ایجاد شود و عوامل مختلفی مانند تجربههای تلخ، بیماریهای گوارشی، تروماهای روانی و عوامل ژنتیکی در آن نقش داشته باشند. فاگوفوبیا میتواند باعث کاهش کیفیت زندگی، افسردگی، کمبود تغذیه و اختلالات جسمانی و روانی دیگر شود. بنابراین، درمان این اختلال اهمیت زیادی دارد. رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا بسیار مهم است. چرا که این افراد هر غذایی را نمی خورند.
در این مقاله به تعریف اجمالی در مورد فاگوفوبیا و علائم آن می پردازیم. همچنین در مورد رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا پرداخته و روش های درمان این نوع فوبیا را شرح می دهیم. با ما همراه باشید.
فاگوفوبیا چیست؟
در فاگوفوبیا یا ترس از بلعیدن فرد احساس میکند که نمیتواند به راحتی غذا بخورد یا حتی آب بنوشد. فرد امکان دارد تصور کند که غذا در گلو گیر می کند، خفه می شود، استفراغ می کند یا حتی میمیرد. این ترس میتواند در هر سنی ایجاد شود و معمولا به دلیل یک تجربه تلخ یا ترومایی که فرد در گذشته داشته است شکل میگیرد. برخی از عواملی که میتوانند منجر به فاگوفوبیا شوند عبارتند از:
- خوردن غذای تند، ترش، تلخ یا گرم که باعث سوختگی یا آسیب به حلق یا مری شود.
- خوردن غذای خشک، سفت یا خارشدار که باعث خراشیدگی یا جراحت در گلو شود.
- خوردن غذایی که حاوی مواد خارجی مانند استخوان، سنگ یا شیشه باشد که باعث بریدگی یا گیر کردن در گلو شود.
- خوردن غذایی که حساسیت یا آلرژی به آن داشته باشد که باعث تورم یا انقباض در گلو شود.
- خوردن غذایی که باعث افزایش اسید معده یا گردش معکوس معده شود که باعث سوزش یا درد در گلو شود.
- داشتن بیماریهای گوارشی مانند اسید معده، اسکلروز مری، اختلالات عضلانی یا عصبی گلو، تومورها یا پلیپهای گلو یا مری که باعث مشکل در بلعیدن شوند.
- داشتن بیماریهای روانی مانند اختلالات اضطرابی، اختلالات خوردن، اختلالات وسواسی-اجباری، اختلالات روانپریشی یا اختلالات شخصیت که باعث ترس، اضطراب، وسواس یا تعارض در مورد خوردن غذا شوند.
- داشتن تجربههای تلخ یا ترومایی مانند خفه شدن، استفراغ، سمزدایی، آزار و اذیت، آزمایشات پزشکی یا جراحی که باعث ترس از خوردن غذا شوند.
علائم فاگوفوبیا
فاگوفوبیا میتواند باعث ایجاد علائم جسمانی و روانی مختلفی شود. برخی از علائم رایج فاگوفوبیا عبارتند از:
- ترس، اضطراب، استرس یا پانیک هنگام خوردن غذا یا آب.
- احساس گیر کردن، تنگ شدن، تورم یا درد.
- احساس گیر کردن، تنگ شدن، تورم یا درد در گلو، مری، سینه یا شکم هنگام بلعیدن.
- احساس خشکی، تهوع، استفراغ، سرگیجه، تعریق، تپش قلب، تنفس سریع یا اختلالات خواب هنگام بلعیدن.
- اجتناب از خوردن غذا یا آب یا انتخاب غذاهایی که برای بلعیدن آسان باشند مانند مایعات، غذاهای نرم یا پورهها.
- کاهش وزن، کمبود تغذیه، ضعف، خستگی، کم خونی یا عفونت به دلیل کم خوردن غذا یا آب.
- افزایش اضطراب، افسردگی، انزوا، خجالت، عدم اعتماد به نفس یا احساس بیارزشی به دلیل مشکل در خوردن غذا یا آب.
- کاهش کیفیت زندگی، عملکرد شغلی، تحصیلی، اجتماعی یا خانوادگی به دلیل مشکل در خوردن غذا یا آب.
انواع فاگوفوبیا
فاگوفوبیا اولیه
این نوع فاگوفوبیا از بدو تولد یا کودکی شروع میشود و علت آن مشخص نیست. افراد مبتلا به این نوع فاگوفوبیا معمولا از خوردن غذاهای سفت، خشک، خارشدار یا گرم ترس دارند و فقط غذاهای نرم و مایع میخورند.
فاگوفوبیا ثانویه
این نوع فاگوفوبیا در اثر یک علت فیزیکی یا روانی دیگر ایجاد میشود. افراد مبتلا به این نوع فاگوفوبیا معمولا از خوردن غذاهایی که باعث درد، سوختگی، تورم، تنگی یا انسداد در گلو یا مری میشوند ترس دارند. علل این نوع فاگوفوبیا شامل اختلالات گوارشی، اختلالات عضلانی یا عصبی، اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی، وسواس یا تراوما یا تجربههای منفی مانند خفه شدن، گیر کردن غذا، خونریزی یا عفونت در گلو یا مری می باشد.
فاگوفوبیا مختلط
این نوع فاگوفوبیا در اثر ترکیبی از عوامل فیزیکی و روانی پدید میآید. افراد مبتلا به این نوع فاگوفوبیا معمولا از خوردن غذاهایی که باعث تحریک یا آسیب به گلو یا مری میشوند ترس دارند و همچنین از احساس تحقیر، قضاوت یا ترس از خفگی در موقعیتهای مختلف رنج میبرند.
تفاوت فاگوفوبیا با اختلال بلع
فاگوفوبیا یا ترس از بلع یک اختلال اضطرابی است که باعث میشود فرد نتواند به درستی غذا بخورد. این اختلال معمولا علت روانی دارد. اختلال بلع یا دیسفاژی یک اختلال جسمانی است که باعث میشود فرد نتواند غذا یا مایعات را از دهان به معده منتقل کند. این اختلال میتواند علت فیزیکی داشته باشد و به دسته «اختلالات مری» تعلق دارد.
بنابراین، تفاوت اصلی بین فاگوفوبیا و اختلال بلع این است که فاگوفوبیا یک ترس نامنطقی از بلع است که باعث میشود فرد از خوردن غذا یا آب اجتناب کند، در حالی که اختلال بلع یک مشکل عملکردی در بلع است که باعث میشود فرد نتواند غذا یا آب را ببلعد.با رعایت رژیم غذایی و روش های درمانی دیگر می توان به درمان این دو اختلال کمک کرد.
تشخیص فاگوفوبیا
برای تشخیص فاگوفوبیا، لازم است که فرد به یک متخصص مراجعه کند تا بررسیهای لازم را انجام دهد. پزشک از فرد در مورد تاریخچه پزشکی، روانی، خانوادگی و اجتماعی اش سوال می کند و از او می خواهد که علائم، شدت، مدت زمان و عوامل موثر بر مشکل خود را توصیف کند. پزشک همچنین امکان دارد از فرد بخواهد که یک پرسشنامه اضطراب یا اختلالات خوردن را پر کند تا میزان اختلال را ارزیابی کند.
در ادامه برای فرد آزمایشات تشخیصی مختلفی تعیین می شود تا بتواند علت فیزیکی یا زمینه بیماری مشکل را شناسایی کند. برخی از آزمایشات تشخیصی معمول عبارتند از:
- آزمایش خون برای بررسی علائم عفونت، التهاب، کمبود ویتامین یا مواد معدنی، کم خونی یا اختلالات تیروئید
- آزمایش ادرار برای بررسی علائم عفونت، دیابت یا اختلالات کلیوی
- اندوسکوپی برای بررسی وضعیت داخلی گلو، مری، معده یا روده و شناسایی علائم سوختگی، زخم، تورم، تنگی، تومور یا پلیپ
- آزمایش براز برای بررسی علائم عفونت، خونریزی یا اختلالات رودهای
- اشعه X برای بررسی وضعیت استخوانها، بافتها یا اندامهای داخلی و شناسایی علائم شکستگی، جابجایی، خارجی، تومور یا پلیپ
- باریوم بلعیدن برای بررسی حرکت غذا از گلو به معده و شناسایی علائم تنگی، انسداد، انقباض یا اختلالات عضلانی یا عصبی
- منومتری یا فوناسیون برای بررسی فشار، حجم یا سرعت هوا در گلو و مری و شناسایی علائم اسکلروز، انقباض یا اختلالات عضلانی یا عصبی
- الکترومیوگرافی برای بررسی فعالیت عضلات گلو و مری و شناسایی علائم اختلالات عضلانی یا عصبی
درمان فاگوفوبیا
درمان فاگوفوبیا بستگی به علت، شدت و پیامدهای مشکل دارد. درمان می تواند شامل روشهای درمانی، دارویی، تغذیهای یا ترکیبی از آنها باشد. برخی از روشهای درمانی موثر عبارتند از:
- گفتاردرمانی کمک میکند تا فرد تمرینهایی را انجام دهد که به بهبود عملکرد گلو، مری، زبان و لبها کمک کنند. این تمرینها میتوانند شامل تغییر وضعیت بدن، تنظیم سرعت و مقدار بلعیدن، انتخاب غذاهای مناسب، استفاده از ابزارهای کمکی مانند قاشق، لیوان یا پمپ بلعیدن باشند.
- روان درمانی یک روش درمانی که در آن یک روان شناس به فرد کمک میکند تا علل روانی، احساسی یا شناختی مشکل خود را شناسایی و درمان کند. این روش میتواند شامل روشهای مختلفی مانند درمان شناختی-رفتاری، درمان مبتنی بر ذهنآگاهی، درمان مثبتگرایانه، درمان خانوادگی یا گروهی باش
- در دارو درمانی متخصص برای فرد داروهایی را تجویز میکند که به کاهش علائم فیزیکی یا روانی مشکل کمک کنند. این داروها میتوانند شامل ضد اضطراب، ضد افسردگی، ضد تهوع، ضد التهاب، ضد تشنج، ضد تورم یا ضد اسید باشند. این داروها باید با دقت و زیر نظر متخصص مصرف شوند و ممکن است عوارض جانبی یا تداخلات دارویی داشته باشند.
- در تغذیه درمانی رژیم غذایی برای افرادی که فاگوفوبیا دارند برای بهبود مشکل انتخاب و رعایت می شود. این روش شامل تعیین نیازهای کالری، پروتئین، ویتامین، مواد معدنی و آب فرد و تنظیم مقدار و تنوع غذایی است. این روش همچنین شامل انتخاب غذاهایی است که برای بلعیدن آسان باشند و باعث تحریک یا آسیب به گلو یا مری نشوند.
گفتاردرمانی در بهبود فاگوفوبیا
در ادامه رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا بهتر از در مورد نقش گفتاردرمانی در رابطه با درمان فاگوفوبیا هم صحبتی داشته باشیم. گفتاردرمانی یکی از روشهای درمانی موثر برای فاگوفوبیا است که به بهبود عملکرد گلو، مری، زبان و لبها کمک میکند. گفتاردرمانی میتواند به فرد کمک کند تا:
- توانایی بلعیدن را با استفاده از تمرینهایی که به تقویت عضلات، افزایش حساسیت، کاهش تنش و بهبود هماهنگی گلو و مری کمک میکنند بهبود ببخشد.
- مقدار و تنوع غذایی را با استفاده از تمرینهایی که به افزایش اعتماد به نفس، کاهش ترس و اضطراب و تشویق به خوردن غذاهای مختلف کمک میکنند افزایش دهد.
- وضعیت بدن را با استفاده از تمرینهایی که به تنظیم زاویه سر، گردن، شانه و پشت کمک میکنند بهینه کند تا بلعیدن راحتتر شود.
- سرعت و مقدار بلعیدن را با استفاده از تمرینهایی که به کنترل میزان غذا یا آب در دهان، تنظیم نفس و توقفهای مناسب کمک میکنند تنظیم کند تا بلعیدن ایمنتر شود.
- انتخاب غذاهای مناسب را با استفاده از تمرینهایی که به شناخت خصوصیات غذاها مانند حالت، بافت، دما، طعم یا رنگ و تاثیر آنها بر بلعیدن کمک میکنند انجام دهد تا بلعیدن آسانتر شود.
- استفاده از ابزارهای کمکی را با استفاده از تمرینهایی که به آموزش استفاده صحیح از قاشق، لیوان، پمپ بلعیدن یا دیگر وسایل کمکی کمک میکنند یاد بگیرد تا بلعیدن کارآمدتر شود.
به این منظور شما می توانید با مراجعه به مرکز گفتاردرمانی دکتر دشتله از خدمات درمانی این مرکز بهرمند شوید. دکتر دشتله متخصص گفتاردرمان و در این حیطه بیش از 10 سال سابقه کاری و نتایج درخشان دارد.
بیشتر بخوانید : درمان اختلال بلع
رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا
حال که تا حد لازم در مورد فاگوفوبیا اطلاعاتی کسب نمودیم نوبت آن است ببینیم چه آیا رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا می تواند کمک کننده باشد و رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا شامل چه غذاهایی می شود.
از جمله مواد غذایی که می توان در رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا قرار داد شامل:
- آب، آبمیوهها، شربتها، چایها، دوغ، شیر و سوپها که به رطوبت دهان و گلو کمک میکنند و بلعیدن را آسانتر میکنند و یک انتخاب مناسب به عنوان رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا است.
- از دیگر غذاهایی که می توان در رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا قرار داد، غذاهایی که باعث خراشیدگی یا آسیب به گلو نشوند مانند ژلهها، ماستها، کرهها، مرباها، عسل، پنیر، ماهی، گوشت چرخ کرده، تخم مرغ، سیب زمینی، برنج، ماکارونی، نان، کیک یا بیسکویت.
- غذاهایی که به صورت پوره شده یا خرد شده مصرف میشوند مانند میوهها، سبزیجات، حبوبات، گوشت، مرغ، ماهی یا تخم مرغ هم می توانند در لیست رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا قرار گیرند.
چه غذاهایی نباید در رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا قرار گیرد؟
از جمله غذاها و خوراکی هایی که نباید در رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا قرار بگیرند شامل:
- غذاهایی که باعث سوختگی یا درد در گلو میشوند مانند فلفل، سرکه، لیمو، نعنا، آبغوره، قهوه یا الکل بهتر است در لیست رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا قرار نگیرند.
- غذاهایی که باعث خراشیدگی یا جراحت در گلو میشوند مانند استخوان، خار، سنگ، شیشه، گردو، بادام، پسته، نخود، ذرت، هویج، سیب، خیار یا سالاد.
- غذاهایی که باعث افزایش اسید معده یا گردش معکوس معده میشوند مانند کره، روغن، خامه، شکلات، نان سفید، کیک، شیرینی، نوشابه، آبجو یا سیگار بهتر است در لیست رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا قرار نگیرند.
جمع بندی رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا
فاگوفوبیا یا ترس از بلعیدن میتواند علائم جسمانی و روانی مختلفی را ایجاد کند و کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد. برای درمان این اختلال، لازم است که فرد به یک متخصص مراجعه کند تا علت و شدت مشکل را تشخیص دهد و روشهای درمانی مناسب را پیشنهاد کند. این روشها میتوانند شامل گفتاردرمانی، روان درمانی، دارو درمانی یا رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا باشند. با رعایت این روشها و رژیم غذایی برای افراد فاگوفوبیا فرد میتواند مشکل به وجود آمده را برطرف کند. در رژیم غذایی برای افرادی که فاگوفوبیا دارند نباید غذاهای خشک و خشن قرار داد و مصرف غذاهای نرم و مقوی توصیه می شود.
سوالات متداول
رژیم غذایی برای افرادی که فاگوفوبیا دارند چگونه باید باشد؟
رژیم غذایی برای افرادی که فاگوفوبیا دارند باید شخصی سازی شده و بر اساس شدت اختلال، وضعیت تغذیه ای و سلیقه فرد تنظیم شود.
درمان فاگوفوبیا چقدر طول می کشد؟
درمان فاگوفوبیا یا ترس از بلعیدن بستگی به شدت و علت اختلال دارد و با توجه به این موارد سنجیده می شود.