وایتال استیم تراپی چیست؟ و برای چه کسانی مناسب است؟
از
دکتر دشتله
/ بهمن 13, 1402 / 9 minutes of reading
بلع یکی از عملکردهای مهم بدن است که به ما امکان می دهد غذا و مایعات را از دهان به معده منتقل کنیم. این عملکرد به همکاری چندین عضله، عصب و ساختار در گلو و حلق وابسته است. اگر یکی از این عناصر دچار مشکل شود، ممکن است اختلال بلع رخ دهد. یکی از روش های جدید و موثر در درمان اختلال بلع، وایتال استیم تراپی است. این روش با استفاده از جریان الکتریکی ضعیف، عضلات گلو را تقویت می کند و بهبود عملکرد بلع را ایجاد می کند.
در این مقاله، ما به تعریف، کاربرد، مزایا و معایب وایتال استیم تراپی می پردازیم. همچنین چگونگی انجام این روش درمانی و عوارض جانبی آن می پردازیم و سوالات متداول در مورد آن را پاسخ می دهیم. با ما همراه باشید.
تحریک وایتال استیم
وایتال استیم تراپی یک روش درمانی بی درد و غیر تهاجمی برای افرادی است که اختلال بلع حلقی دارند. این روش با استفاده از جریان الکتریکی ضعیف، عضلات گلو را تحریک می کند و باعث تقویت و هماهنگی آنها می شود. این روش در سال 2002 توسط اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شد و تنها تکنولوژی تایید شده برای بازیابی قدرت بلع در بیماران مبتلا به دیسفاژی حلقی است. این روش با نام وایتال استیم VitalStim نیز شناخته می شود که نام دستگاه الکتریکی است که برای انجام این روش استفاده می شود.
اختلال بلع، علل و علائم آن
اختلال بلع یا دیسفاژی، به مشکل در آماده کردن یا حرکت دادن غذا و مایعات از دهان به معده گفته می شود. این اختلال می تواند باعث سرفه، خفه شدن، درد، عفونت ریه و کاهش وزن شود. اختلال بلع می تواند به دلایل مختلفی مانند سکته مغزی، بیماری های عصبی، جراحی یا رادیوتراپی سر و گردن، سن و … ایجاد شود. برای درمان اختلال بلع، روش های مختلفی وجود دارد که بسته به شدت و علت اختلال انتخاب می شوند.
دکتر علی اکبر دشتله دکترای تخصصی(PhD)گفتاردرمانی|مدرس دانشگاه|متخصص اختلال بلع 13سال تجربه
افرادی که اختلال بلع حلقی دارند و با روش های دیگر درمانی مانند تمرینات بلع، تغییر بافت غذا یا مایعات و مداخلات جراحی بهبود نیافته اند، مناسب است.
افرادی که سکته مغزی، بیماری های عصبی، جراحی یا رادیوتراپی سر و گردن داشته اند و اختلال بلع حلقی ناشی از آنها را تجربه کرده اند، قابل استفاده است.
برای افرادی که عضلات گلو را کنترل می کنند و می توانند به دستورات گفتاردرمان پی ببرند، مناسب است. همچنین برای افرادی که حداقل 18 سال سن دارند و می توانند الکترودها را بر روی پوست خود تحمل کنند، مناسب است.
مزایا و معایب تحریک وایتال استیم
تحریک وایتال استیم مزایا و معایبی دارد که در زیر برخی از آنها را بیان می کنیم.
مزایا:
بدون درد و غیر تهاجمی است و نیازی به بیهوشی یا جراحی ندارد.
تقویت و هماهنگی عضلات گلو می شود و بهبود عملکرد بلع را در پی دارد.
باعث کاهش خطر عفونت ریه، کمبود تغذیه، کاهش کیفیت زندگی و افسردگی ناشی از اختلال بلع می شود.
این روش می تواند باعث افزایش اعتماد به نفس و استقلال بیماران در خوردن غذا و مایعات شود.
همچنین باعث کاهش هزینه های درمانی و مدت زمان بستری بیماران می شود.
معایب:
این روش نیاز به تجهیزات و مهارت خاص دارد و تنها توسط گفتاردرمان انجام می شود.
نیاز به جلسات زیاد و تکرار دارد و ممکن است برای برخی از بیماران خسته کننده باشد.
این روش برای همه انواع اختلال بلع مناسب نیست و باید با ارزیابی دقیق توسط گفتاردرمان تعیین شود.
وایتال استیم تراپی توسط گفتاردرمان مجاز و متخصص انجام می شود. این روش شامل مراحل زیر است:
گفتاردرمان با استفاده از روش های مختلفی مانند فلوروسکوپی، اندوسکوپی، اولتراسونوگرافی و … وضعیت بلع بیمار را ارزیابی می کند و مشخص می کند که آیا بیمار برای انجام وایتال استیم مناسب است یا خیر.
سپس گفتاردرمان با استفاده از ژل مخصوص، چهار الکترود را بر روی پوست گردن بیمار قرار می دهد. دو الکترود بر روی عضلات کریکوفارینژئال و دو الکترود بر روی عضلات هیوئید قرار می گیرند. این الکترودها به دستگاه وایتال استیم متصل می شوند که جریان الکتریکی ضعیف را تولید می کند.
در ادامه گفتاردرمان با هماهنگی با بیمار، شدت جریان الکتریکی را تنظیم می کند. شدت جریان باید به حدی باشد که بیمار احساس تحریک و لرزش عضلات گلو را تجربه کند، اما درد یا ناراحتی ایجاد نکند.
گفتاردرمان با استفاده از روش های مختلفی مانند تغییر حالت سر، تغییر بافت غذا یا مایعات، تغییر حجم غذا یا مایعات و … ، بیمار را راهنمایی می کند که چگونه بلع کند. این تمرینات همزمان با تحریک الکتریکی انجام می شوند و باعث افزایش اثربخشی روش درمانی می شوند.
پس از اتمام جلسه وایتال استیم تراپی گفتاردرمان با استفاده از روش های ارزیابی بلع، بهبود بلع بیمار را اندازه گیری می کند و نتایج را با بیمار به اشتراک می گذارد. این روش معمولا به مدت چند هفته و جلسات زیادی ادامه می یابد تا بهبود قابل توجهی در بلع بیمار حاصل شود.
وایتال استیم تراپی برای چه کسانی مناسب نیست؟
تحریک وایتال استیم برای همه افرادی که اختلال بلع دارند، مناسب نیست. برخی از شرایطی که این روش را ممنوع می کند، عبارتند از:
داشتن دستگاه های الکتریکی در بدن مانند پیس میکر، دفیبریلاتور، تحریک کننده عصبی یا سیم کاردیوگرافی
داشتن زخم، التهاب، تاتو، زیورآلات یا سایر مواد خارجی بر روی پوست گردن
بارداری، سرطان، عفونت، تب، اختلال خونریزی یا اختلال ایمنی
اختلال بلع مربوط به معده، مری یا اسفاگوس
داشتن حساسیت به الکترودها یا ژل مخصوص
عدم توانایی در همکاری با گفتاردرمان یا انجام تمرینات بلع
دکتر علی اکبر دشتله دکترای تخصصی(PhD)گفتاردرمانی|مدرس دانشگاه|متخصص اختلال بلع 13سال تجربه
وایتال استیم تراپی یک روش امن و موثر در درمان اختلال بلع است، اما ممکن است در برخی موارد باعث عوارض جانبی شود.
التهاب، سوزش، خارش، قرمزی یا برآمدگی پوست در محل نصب الکترودها
تحریک عصبی، سردرد، گیجی، تهوع یا استفراغ ناشی از جریان الکتریکی
اختلال ضربان قلب، فشار خون یا تنفس ناشی از تحریک عصب واگوس
کاهش حساسیت یا تغییر حس در گلو یا دهان ناشی از تحریک مداوم عصب ها
عفونت، آبسه یا نکروز بافت در گلو یا حلق ناشی از برخورد الکترودها با زخم ها یا تومورها
این عوارض جانبی معمولا موقتی و قابل مدیریت هستند و با قطع جریان الکتریکی یا تغییر مکان الکترودها کاهش می یابند. اما در صورت بروز هر گونه عارضه جانبی، باید به گفتاردرمان اطلاع داده و در صورت لزوم از ادامه درمان خودداری کرد.
غذاهای مناسب بعد از انجام وایتال استیم تراپی
بعد از انجام وایتال استیم تراپی بیمار باید به رژیم غذایی مناسب و متعادل توجه کند. غذاهایی که بعد از این روش مصرف می شوند، باید حاوی مواد مغذی ضروری مانند پروتئین، ویتامین A، ویتامین C، آهن، روی و آنتی اکسیدان ها باشند. این مواد مغذی به بازسازی بافت، التیام زخم، مقاومت در برابر عفونت و افزایش انرژی کمک می کنند.
برخی از غذاهای مناسب بعد از انجام وایتال استیم تراپی عبارتند از:
ماهی، تخم مرغ، مرغ، گوشت بدون چربی، محصولات لبنی کم چرب، سویا، لوبیا، آجیل و عدس
بهتر است بیمار از غذاهایی که باعث تحریک گلو، سوزش، التهاب یا عفونت می شوند نیز پرهیز کند. برخی از این غذاها عبارتند از:
غذاهای تند، شور، ترش، تلخ یا اسیدی
غذاهای خشک، سفت، خارش دار یا تیز
غذاهای سرد یا گرم بیش از حد
غذاهای چرب، سنگین یا سرشار از روغن
غذاهای حاوی الکل، کافئین، نیکوتین یا گاز
غذاهای حاوی شکر، نشاسته یا نمک بیش از حد
همچنین بیمار باید به میزان کافی مایعات در روز مصرف کند. مایعات به رطوبت دهان و گلو، تسهیل هضم، حفظ تعادل الکترولیتی و دفع سموم کمک می کنند. اما باید مراقب باشد که مایعات را با غذا یا بلافاصله بعد از آن نخورد، زیرا ممکن است باعث کاهش حجم معده و افزایش خطر اسپیریشن (ورود مایعات به ریه) شود. بهتر است مایعات را بین وعده های غذایی یا حداقل نیم ساعت قبل یا بعد از غذا بنوشد.
جمع بندی
تحریک وایتال استیم یک روش درمانی جدید و موثر برای افرادی است که اختلال بلع حلقی دارند و با روش های دیگر درمانی بهبود نیافته اند. وایتال استیم تراپی با استفاده از جریان الکتریکی ضعیف، عضلات گلو را تحریک می کند و باعث تقویت و هماهنگی آنها می شود. این روش باعث کاهش خطر عفونت ریه، کمبود تغذیه، کاهش کیفیت زندگی و افسردگی ناشی از اختلال بلع می شود. این روش بی درد و غیر تهاجمی است و نیازی به بیهوشی یا جراحی ندارد.
این روش تنها توسط گفتاردرمانگران مجاز و متخصص انجام می شود و نیاز به تعداد جلسه زیاد و تکرار دارد. این روش برای همه انواع اختلال بلع مناسب نیست و باید با ارزیابی دقیق توسط گفتاردرمان تعیین شود. این روش ممکن است باعث عوارض جانبی مانند التهاب پوست، تحریک عصبی، اختلال ضربان قلب و … شود که معمولا موقتی و قابل مدیریت هستند.
سوالات متداول در مورد وایتال استیم تراپی
وایتال استیم تراپی چقدر طول می کشد و به چند جلسه احتیاج است؟
مدت زمان و تعداد جلسات تحریک وایتال استیم بستگی به شدت و علت اختلال بلع، واکنش بیمار به درمان و اهداف درمانی دارد. معمولا هر جلسه تحریک وایتال استیم 60 تا 90 دقیقه طول می کشد و بیمار نیاز به 3 تا 5 جلسه در هفته دارد. مدت کل از چند هفته تا چند ماه می باشد.
آیا انجام وایتال استیم تراپی دردناک است؟
خیر، انجام وایتال استیم تراپی دردناک نیست و بیمار فقط تحریک و لرزش عضلات گلو را احساس می کند. اما اگر بیمار احساس درد یا ناراحتی کند، باید به گفتاردرمان اطلاع دهد تا شدت جریان الکتریکی را کاهش دهد یا مکان الکترودها را تغییر دهد.
بعد از انجام وایتال استیم تراپی به درمان های دیگر برای اختلال بلع احتیاج نیست؟
خیر، وایتال استیم یک روش درمانی است که باید با درمان های دیگر برای اختلال بلع همراه شود. بیمار باید به تمرینات بلع، تغییر بافت غذا یا مایعات، رعایت اصول تغذیه ای و پیشگیری از عفونت ریه ادامه دهد. همچنین بیمار باید به مراجعات پزشکی و گفتاردرمانی منظم برای ارزیابی و پیگیری وضعیت بلع خود بپردازد.
آیا تحریک وایتال استیم تراپی تاثیری بر روی صدا دارد؟
بله، تحریک وایتال استیم ممکن است بر روی صدا تاثیر داشته باشد. این روش می تواند باعث بهبود کیفیت صدا، افزایش حجم صدا، کاهش گرفتگی صدا و افزایش قدرت عضلات صدا شود. اما این تاثیر ممکن است موقتی باشد و با قطع جریان الکتریکی از بین برود. برای حفظ و بهبود صدا، بیمار باید به تمرینات صدا و مراقبت از صدا ادامه دهد. همچنین بیمار باید از سوء استفاده از صدا، خشکی حلق و گردن، دود، آلودگی هوا و غیره پرهیز کند.
