فارنژیت یا التهاب گلو چیست؟

فارنژیت یا التهاب گلو یکی از شایع‌ترین علل گلودرد است که به دلیل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آلرژی، تحریک‌کننده‌ها، ریفلاکس اسیدی، استفاده بیش از حد از صدا و یا دیگر عوامل ایجاد می شود. این بیماری معمولا با احساس خشکی، خارش، ناراحتی و دشواری در بلع همراه است و ممکن است با علائم دیگری مانند تب، سرفه، بدن‌درد، تورم غدد لنفاوی، زخم‌های دهان و ضایعات سفید یا چرکی در گلو نیز همراه باشد. فارنژیت می‌تواند یک بیماری حاد یا مزمن باشد و در برخی موارد می‌تواند علامت یا عارضه‌ای از بیماری‌های دیگر باشد. در این مقاله در مورد فارنژیت صحبت خواهیم کرد و علل و عواملی که موجب بروز این مشکل می شوند را برمیشماریم. همچنین به چگونگی تشخیص فارنژیت، روش های درمانی و تکنیک های گفتاردرمانی برای بهبود التهاب گلو و اختلال بلع می پردازیم.

فارنژیت یا التهاب گلو چیست؟

فارنژیت یک اصطلاح پزشکی به معنی التهاب غشاهای مخاطی است که پشت گلو، حلق و لوزه‌ها را پوشش می‌دهد. این غشاها مسئول تولید مخاط هستند که به محافظت و ترمیم بافت‌های گلو کمک می‌کنند. هنگامی که این غشاها تحت تأثیر عوامل مختلف قرار می‌گیرند، ممکن است ملتهب، متورم، قرمز و دردناک شوند. این وضعیت را فارنژیت یا التهاب گلو می‌گویند. فارنژیت می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در کودکان و نوجوانان شایع است. فارنژیت معمولا یک بیماری خفیف و موقت است که در عرض چند روز یا هفته بهبود می‌یابد. اما در برخی موارد، ممکن است شدید یا مزمن باشد یا علامت یک بیماری‌ جدی‌تر باشد.

برای رزرو وقت همین الان نوبت بگیر

دریافت نوبت آنلاین با یک کلیک!

نوبت دهی آنلاین

علائم بیماری فارنژیت یا التهاب گلو

علامت اصلی فارنژیت گلودرد است که ممکن است هنگام بلعیدن، صحبت کردن یا حتی استراحت شدیدتر باشد. سایر علائم فارنژیت بستگی به نوع و شدت عفونت یا عامل مسبب دارد. برخی از علائم رایج فارنژیت عبارتند از:

• خشکی، خارش و ناراحتی در گلو
• تب، لرز و بدن‌درد
• سرفه، عطسه و آبریزش بینی
• احتقان، گرفتگی و درد بینی
• تورم، درد و حساسیت غدد لنفاوی در گردن
• خستگی، ضعف و افت اشتها
• زخم‌های دهان، ضایعات سفید یا چرکی در گلو یا لوزه‌ها
• لوزه‌های قرمز و متورم
• سردرد، درد شکم، تهوع و استفراغ
• اختلال در بلع، صدا و تنفس
• ضایعات دانه‌مانند قرمز رنگ (مخملک) در پوست
• احساس طعم عجیب یا بد در دهان

عواملی که موجب بروز این بیماری می شوند؟

فارنژیت می‌تواند به دلیل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آلرژی، تحریک‌کننده‌ها، ریفلاکس اسیدی، استفاده بیش از حد از صدا و یا دیگر عوامل ایجاد شود. برخی از عوامل شایع فارنژیت عبارتند از:

• ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی، آنفولانزا، مونونوکلئوز، سرخک، آبله مرغان، ویروس کرونا، کروپ و دیگر بیماری‌های تنفسی می‌شوند. این ویروس‌ها می‌توانند از طریق قطره‌های تنفسی، تماس مستقیم یا اشیاء آلوده منتقل شوند.
• باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک، استافیلوکوک، هموفیلوس، کلامیدیا، مایکوپلاسما و ….می‌توانند عفونت‌های حاد یا مزمن در گلو ایجاد کنند. این باکتری‌ها نیز می‌توانند از طریق راه‌های مشابه ویروس‌ها منتقل شوند. برخی از عفونت‌های باکتریایی مانند استرپتوکوک گروه A می‌توانند باعث بروز عوارض جدی مانند روماتیسم قلبی، گلومرولونفریت، سندرم شوک توکسیک و دیگر بیماری‌ها شوند.
• آلرژی‌هایی که به گرده‌ها، قارچ‌ها، حیوانات خانگی، غذاها، داروها و دیگر مواد حساسیت‌زا واکنش نشان می‌دهند. این آلرژی‌ها می‌توانند باعث تحریک و التهاب گلو و سایر بخش‌های دستگاه تنفسی شوند.
• تحریک‌کننده‌هایی مانند دود سیگار، آلودگی هوا، گازهای شیمیایی، مواد تمیزکننده، عطرها و دیگر موادی که می‌توانند بافت‌های گلو را خشک، تحریک و آسیب بزنند.
• ریفلاکس اسیدی یا بازگشت محتوای معده به مری می‌تواند باعث سوختگی، التهاب و زخم‌هایی در گلو شود. این بیماری معمولا با علائمی مانند سوزش سینه، ترش کردن، بلع سخت و گلودرد همراه است.
• استفاده بیش از حد از صدا یا فشار بر روی صدا که می‌تواند باعث خستگی، التهاب و آسیب به بافت‌های گلو و لوزه‌ها شود. این مسئله معمولا در افرادی که به دلیل شغل یا سرگرمی از صدای خود استفاده زیادی می‌کنند، مانند معلمان، خوانندگان، سخنرانان و دیگران رخ می‌دهد.

دیگر عواملی مانند خشکی هوا، کمبود مایعات، تغییرات هورمونی، بیماری‌های ایمنی، سرطان گلو، آسیب‌های فیزیکی، تومورها و دیگر بیماری‌های سیستمیک می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بافت‌های گلو را تحت تأثیر قرار دهند.

چگونگی تشخیص فارنژیت یا التهاب گلو

برای تشخیص فارنژیت یا التهاب گلو، متخصص معمولا از شما در مورد علائم، تاریخچه پزشکی و عوامل خطر سوال می‌کند. سپس پزشک گلو، حلق، لوزه‌ها و گردن شما را معاینه می‌کند و ممکن است از چراغ قوه، آینه، چوب کندو و یا دوربین کوچکی که به یک لوله نازک متصل است (لارینگوسکوپ) استفاده کند. همچنین از شما می خواهد که صدای خود را تغییر دهید، زبان خود را بیرون بکشید، بلعیدن یا سر خود را حرکت دهید تا عملکرد گلو و حلق شما را بررسی کند.

برای تشخیص عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، پزشک ممکن است آزمایش گلو انجام دهد. در این آزمایش، پزشک با استفاده از یک چوب کندو، نمونه‌ای از مخاط گلو شما را جمع‌آوری می‌کند و آن را برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستد. این آزمایش می‌تواند نشان دهد که آیا شما دچار عفونت استرپتوکوک گروه A یا هر عفونت باکتریایی دیگری هستید یا خیر. اگر آزمایش گلو منفی باشد، پزشک ممکن است آزمایش خون انجام دهد تا سطح گلبول‌های سفید خون شما را بررسی کند. این آزمایش می‌تواند نشان دهد که آیا شما دچار عفونت ویروسی هستید یا خیر.

برای تشخیص علل دیگر فارنژیت یا التهاب گلو، پزشک ممکن است از شما بخواهد که آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش آلرژی، آزمایش اسید معده، آزمایش تیروئید، آزمایش ایمنی، آزمایش سرطان گلو و یا دیگر آزمایش‌های تصویربرداری مانند اکس‌ری، سونوگرافی، اسکنر یا ام آر آی انجام دهید. این آزمایش‌ها می‌توانند به متخصص کمک کنند تا علت اصلی فارنژیت شما را تشخیص دهد و درمان مناسب را برای شما تعیین کند.

رابطه اختلال بلع و بیماری فارنژیت یا التهاب گلو

بلع یک فرآیند پیچیده است که در آن مواد غذایی یا مایعات از دهان به مری و سپس به معده منتقل می‌شوند. این فرآیند نیاز به هماهنگی عضلات، اعصاب گلو، حلق، لوزه‌ها، زبان و فک دارد. هرگونه اختلال در این فرآیند می‌تواند باعث بروز اختلال بلع شود. اختلال بلع می‌تواند به صورت موقت یا مزمن باشد و در برخی موارد می‌تواند خطرناک باشد. اختلال بلع می‌تواند باعث ایجاد علائمی مانند:

• درد، سوزش یا ناراحتی هنگام بلع
• حس گیر کردن غذا یا مایعات در گلو یا سینه
• ترش کردن، سرفه، خفگی یا خونریزی بعد از بلع
• افت وزن، کمبود تغذیه و آب و هوا
• عفونت‌های مکرر در ریه‌ها یا سینوس‌ها
• تغییر در صدا، گفتار یا بوی دهان

فارنژیت یا التهاب گلو می‌تواند یکی از علل اختلال بلع باشد. زیرا فارنژیت می‌تواند باعث تورم، التهاب، زخم‌ها، ضایعات یا تنگی در گلو شود که مانع از عبور آسان غذا یا مایعات می‌شود. همچنین فارنژیت می‌تواند باعث کاهش حس گلو، اختلال در عملکرد عضلات گلو و حلق، تغییر در صدا و گفتار و اختلال در هماهنگی بلع شود. بنابراین، افرادی که دچار فارنژیت هستند، ممکن است در بلعیدن دچار مشکل شوند و نیاز به توجه و مراقبت داشته باشند.

درمان بیماری فارنژیت یا التهاب گلو

درمان فارنژیت یا التهاب گلو بستگی به علت، نوع و شدت بیماری دارد. برخی از روش‌های درمان فارنژیت عبارتند از:

روش های خانگی

با استفاده از روش‌های خانگی مانند استراحت کردن، مصرف مایعات فراوان، خوردن غذاهای نرم و مرطوب، مکیدن آب‌نبات یا قرص‌های گلودرد، شستشوی گلو با آب نمک، استفاده از مرطوب‌کننده‌های هوا، استفاده از اسپری‌ها یا قطره‌های بینی، استفاده از مسکن‌های ضدالتهابی مانند آسپرین، ایبوپروفن یا آسیتامینوفن، استفاده از دمنوش‌های گیاهی مانند زنجبیل، زعفران، نعناع یا آویشن، علائم فارنژیت را کاهش داد. اما توجه داشته باشید که این روش‌ها فقط علائم را تسکین می‌دهند و عفونت را درمان نمی‌کنند. همچنین اگر شما حساسیت یا عوارض جانبی به هر یک از این روش‌ها دارید، از آن‌ها استفاده نکنید.

دارو

اگر فارنژیت شما به دلیل عفونت باکتریایی باشد، داروهای آنتی‌بیوتیکی مانند پنی‌سیلین، آموکسی‌سیلین، آزیترومایسین، سفالوسپورین یا … را تجویز می کنند. این داروها می‌توانند باکتری‌ها را از بین ببرند و عفونت را درمان کنند. اما برای اثربخشی این داروها، شما باید دوره کامل درمان را به پایان برسانید و از قطع یا تغییر دوز دارو بدون مشورت با متخصص خودداری کنید. همچنین اگر بیمار حساسیت یا عوارض جانبی به هر یک از این داروها دارد، به متخصص اطلاع دهد.

جراحی

در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی برای درمان فارنژیت باشد. این موارد می‌توانند شامل تومورها، آسیب‌ها، ضایعات یا تنگی‌هایی در گلو، لوزه‌های بزرگ یا مزمن، ریفلاکس اسید شدید یا دیگر بیماری‌هایی باشند که باعث اختلال در عملکرد گلو می‌شوند. جراحی می‌تواند به صورت تهاجمی یا غیرتهاجمی انجام شود و ممکن است نیاز به بیهوشی کلی یا موضعی داشته باشد. جراحی می‌تواند به بهبود علائم، کیفیت زندگی و پیشگیری از عوارض جدی کمک کند. اما جراحی نیز ممکن است خطرات و عوارض جانبی خود را داشته باشد و باید با دقت و مشورت با متخصص انتخاب شود.

---

بیشتر بخوانید: گفتاردرمانی

---

گفتاردرمانی

گفتار درمانی یک روش درمانی است که به بهبود عملکرد گلو، حلق، زبان و فک در بلع، صدا و گفتار کمک می‌کند. درمان گفتار درمانی می‌تواند به شما آموزش دهد که:

• چگونه از عضلات و حس‌های خود به طور صحیح استفاده کنید
• چگونه تمرینات و روش‌هایی را برای تقویت، انعطاف‌پذیری و کنترل عضلات خود انجام دهید
• چگونه رژیم غذایی و روش‌های بلع مناسب را انتخاب کنید
• از صدای خود مراقبت کنید و چگونه با مشکلات گفتاری خود مقابله کنید.

درمان گفتار درمانی می‌تواند به کاهش درد، التهاب، اختلال بلع، تغییر صدا، اختلال گفتار و افزایش اعتماد به نفس و رضایت شما کمک کند. درمان گفتار درمانی معمولا توسط یک گفتار درمانگر مجرب انجام می‌شود و ممکن است نیاز به جلسات مرتب و تمرینات خانگی داشته باشد.

برای رزرو وقت همین الان نوبت بگیر

دریافت نوبت آنلاین با یک کلیک!

نوبت دهی آنلاین

تکنیک های گفتار درمانی برای بهبود فارنژیت یا التهاب گلو

برای درمان فارنژیت با گفتار درمانی، ممکن است از تکنیک‌های مختلفی استفاده شود. برخی از این تکنیک‌ها عبارتند از:

• تمرینات حرکت دهانی به تقویت، انعطاف‌پذیری و کنترل عضلات دهان، زبان و گلو کمک می‌کنند. مثلا می‌توانید زبان خود را به سمت بالا، پایین، چپ و راست حرکت دهید، بادکنک باد کنید یا با استفاده از یک قلم یا یک چوب کندو، عضلات دهان خود را ماساژ دهید.
• فعالیت‌های مداخله‌ای زبانی به افزایش دایره لغات، درک و بیان زبانی، تشکیل جملات، استفاده از قواعد دستوری و ارتباط با دیگران کمک می‌کنند. مثلا می‌توانید با خواندن کتاب‌ها، بازی‌های زبانی، تمرینات تکمیل جمله، تعریف داستان، توصیف تصاویر یا نقش‌آفرینی، مهارت‌های زبانی خود را تقویت کنید.
• تمرینات تنفسی به بهبود کنترل تنفس و تأثیرگذاری آن بر گفتار کمک می‌کنند. مثلا می‌توانید با استفاده از تنفس عمیق، تنفس شکمی، تنفس بازگشتی، تنفس با تاخیر و یا تنفس با ریتم، تنفس خود را تنظیم کنید.
• تمرینات صوتی به بهبود کیفیت، قدرت، ریتم و فرکانس صدا کمک می‌کنند. مثلا می‌توانید با خواندن آواز، تکرار صداهای مختلف، تغییر ارتفاع صدا، تمرین با مترونوم یا بازی‌های صوتی، صدای خود را تقویت کنید.
• این تکنیک‌ها بسته به نوع و شدت فارنژیت و نیازهای هر فرد متفاوت هستند و باید توسط یک گفتار درمان مجرب انجام شوند.

جمع بندی

فارنژیت یا التهاب گلو یک بیماری شایع است که می‌تواند به دلیل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آلرژی، تحریک‌کننده‌ها، ریفلاکس اسیدی، استفاده بیش از حد از صدا و یا دیگر عوامل ایجاد شود. این بیماری معمولا با گلودرد، تورم، التهاب و دیگر علائم همراه است و ممکن است باعث اختلال در بلع، صدا و گفتار شود. فارنژیت می‌تواند یک بیماری حاد یا مزمن باشد و در برخی موارد می‌تواند علامت یا عارضه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر باشد. برای تشخیص فارنژیت، پزشک معمولا گلو، حلق، لوزه‌ها و گردن شما را معاینه می‌کند و ممکن است آزمایش‌های گلو، خون، آلرژی، اسید معده، تیروئید، ایمنی، سرطان گلو و یا تصویربرداری انجام دهد. برای درمان فارنژیت، شما می‌توانید از روش‌های خانگی، دارویی، جراحی یا گفتار درمانی استفاده کنید. درمان مناسب بستگی به علت، نوع و شدت بیماری دارد.

سوالات متداول

چگونه از بروز فارنژیت پیشگیری کنیم؟

برای پیشگیری از فارنژیت، از تماس با افراد بیمار خودداری شود و شستشوی دست‌ها، تقویت سیستم ایمنی، اجتناب از تحریک‌کننده‌ها، مراقبت از صدای خود، مصرف غذاها و مایعات مناسب و مراجعه به متخصص را در صورت علائم شدید یا مزمن انجام دهید.

فارنژیت یا التهاب گلو قابل درمان است؟

فارنژیت یک بیماری قابل درمان است و اگر به طور صحیح مدیریت شود، می‌تواند بهبود یابد و از بروز عوارض جدی جلوگیری کرد.

درمان فارنژیت یا التهاب گلو چقدر طول میکشد؟

درمان فارنژیت یا التهاب گلو بستگی به علت و نوع آن دارد. اگر فارنژیت شما به دلیل عفونت ویروسی باشد، معمولا در عرض یک هفته یا کمتر به صورت خودبه‌خود بهبود می‌یابد. اما اگر فارنژیت شما به دلیل عفونت باکتریایی باشد، ممکن است نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک داشته باشید. در این صورت، باید دوره کامل درمان را طبق دستور پزشک انجام دهید و حداقل تا ۲۴ ساعت بعد از شروع درمان از تماس با دیگران خودداری کنید. به طور معمول پس از ۳ تا ۴ روز استفاده از آنتی‌بیوتیک علائم فارنژیت کمرنگ می‌شود یا از بین می رود.