کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید / نحوه تشخیص و درمان تیروئید

کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید کدام یک خطرناک تر هستند؟ آیا راهی برای درمان آنها وجود دارد؟ تیروئید یک غده کوچک در قسمت جلوی گردن است که هورمون‌هایی را تولید می‌کند که بر روی بسیاری از فعالیت‌های بدن تأثیر می‌گذارند. اختلال تیروئید زمانی رخ می‌دهد که تیروئید بیش از حد یا کمتر از حد هورمون تولید کند. این می‌تواند باعث شود که متابولیسم، دمای بدن، ضربان قلب، رشد و تکامل و سلامت عصبی و روانی تحت تأثیر قرار گیرند. دو نوع شایع از اختلال تیروئید عبارتند از:

• کم‌کاری تیروئید: زمانی که تیروئید هورمون کافی تولید نمی‌کند و باعث کند شدن فرآیندهای بدن می‌شود.
• پرکاری تیروئید: زمانی که تیروئید هورمون بیش از حد تولید می‌کند و باعث تسریع شدن فرآیندهای بدن می‌شود.

هر دو نوع از اختلال تیروئید می‌توانند علائم مختلفی را ایجاد کنند که بر روی کیفیت زندگی شخص تأثیر می‌گذارند. همچنین امکان دارد علل مختلفی برای ایجاد این اختلالات، از جمله: بیماری‌های خودایمنی، کمبود یا اضافه‌ی ید، تومورها، داروها، یا عوامل محیطی وجود داشته باشد. تشخیص و درمان اختلال تیروئید معمولاً با انجام آزمایش‌های خونی و مصرف داروهایی که سطح هورمون تیروئید را تنظیم می‌کنند، انجام می‌شود. در برخی موارد، ممکن است نیاز به جراحی یا درمان‌های دیگر باشد.

در این مقاله، ما به بررسی تفاوت‌ها، علائم، علل و روش‌های تشخیص و درمان کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید می‌پردازیم. پس اگر مایل هستید بدانید کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید کدام یک خطرناک تر هستند این مقاله را از دست ندهید.

اختلال تیروئید

اختلال تیروئید یک اصطلاح عمومی است که به هر نوع اختلالی اطلاق شده که باعث می‌شود تیروئید به درستی کار نکند. تیروئید یک غده کوچک در قسمت جلوی گردن است که هورمون‌های تیروئید را تولید می‌کند. این هورمون‌ها بر روی بسیاری از فعالیت‌های بدن تأثیر می‌گذارند، مانند:

• متابولیسم فرآیندی که بدن انرژی را از غذا تولید می‌کند و مواد زائد را دفع می‌کند.
• دمای بدن میزان گرمایی که بدن حفظ می‌کند و با محیط اطراف تعادل می‌بخشد.
• ضربان قلب تعداد دفعاتی که قلب در هر دقیقه می‌تپد و خون را به سراسر بدن می‌فرستد.
• رشد و تکامل فرآیندی که بدن رشد می‌کند و تغییرات فیزیکی و روانی را طی می‌کند.
• سلامت عصبی و روانی حالتی که بدن و ذهن در آن قرار دارند و با محرک‌های داخلی و خارجی واکنش نشان می‌دهند.

هورمون‌های تیروئید دو نوع: تری‌یدوتیرونین (T3) و تترایدوتیرونین (T4) هستند. این هورمون‌ها توسط تیروئید تولید می‌شوند و به خون منتقل می‌شوند. سپس، این هورمون‌ها به بافت‌ها و ارگان‌های مختلف بدن می‌رسند و بر روی فعالیت‌های آنها تأثیر می‌گذارند.

تیروئید توسط غده هیپوفیز در مغز تنظیم می‌شود. این غده هورمونی به نام هورمون محرک تیروئید (TSH) تولید می‌کند تا به تیروئید بگوید چه مقدار T3 و T4 بسازد. هنگامی که سطح T3 و T4 در خون کم می‌شود، هیپوفیز TSH بیشتری ترشح می‌کند تا تیروئید را تحریک کند تا هورمون بیشتری تولید کند. این چرخه تنظیمی به نام چرخه بازخورد منفی شناخته می‌شود.

انواع اختلال تیروئید

هر دو نوع از اختلال تیروئید می‌توانند به علت عوامل مختلفی ایجاد شوند. برخی از انواع شایع اختلال تیروئید عبارتند از:

• بیماری گریوز که یک بیماری خودایمنی است و باعث می‌شود تنظیم کننده‌های ایمنی بدن به تیروئید حمله و آن را تحریک کنند تا هورمون بیش از حد تولید کند. این بیماری شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است.
• بیماری هاشیموتو هم یک بیماری خودایمنی است که باعث می‌شود تنظیم کننده‌های ایمنی بدن به تیروئید حمله کنند و آن را آسیب بزنند. این باعث کاهش تولید هورمون تیروئید می‌شود. این بیماری شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید است.
• گواتر بزرگ شدن تیروئید است که می‌تواند به علت کمبود یا اضافه‌ی ید، التهاب، تومور، یا داروهایی که بر روی تیروئید تأثیر می‌گذارند، ایجاد شود. گواتر می‌توانند باعث کم‌کاری یا پرکاری تیروئید شوند.
• تیروئیدیت هم التهاب تیروئید است که می‌تواند به علت عفونت، بیماری خودایمنی، یا آسیب فیزیکی ایجاد شود. تیروئیدیت می‌تواند باعث کم‌کاری یا پرکاری تیروئید شوند.
• تومور تیروئید، رشد غیرطبیعی بافت در تیروئید است که می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد. تومورهای تیروئید می‌توانند باعث کم‌کاری یا پرکاری تیروئید شوند.

علائم کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید

در رابطه با علائم کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید باید بگوییم هر دو نوع از اختلال تیروئید می‌توانند علائم مختلفی را ایجاد کنند که بر روی کیفیت زندگی شخص تأثیر می‌گذارند. علائم کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید به شرح زیر است:

کم‌کاری تیروئید:

زمانی که تیروئید هورمون کافی تولید نمی‌کند، فرآیندهای بدن کند می‌شوند و باعث می‌شوند که شخص احساس خستگی، سردی، کاهش اشتها، افزایش وزن، یبوست، پوست خشک، موهای نازک، ضعف عضلانی، ضربان قلب آهسته، فشارخون پایین، افسردگی، کاهش حافظه، پریودهای سنگین یا نامنظم و مشکلات تولیدمثلی داشته باشد.

پرکاری تیروئید:

زمانی که تیروئید هورمون بیش از حد تولید می‌کند، فرآیندهای بدن تسریع می‌شوند و باعث می‌شوند که شخص احساس گرما، تعریق، افزایش اشتها، کاهش وزن، اسهال، پوست مرطوب، موهای نرم، لرزش دستان، ضربان قلب سریع یا نامنظم، فشارخون بالا، اضطراب، عصبیت، بی‌خوابی، چشم‌های برآمده یا پف کرده، پریودهای سبک یا کوتاه و مشکلات تولیدمثل داشته باشد.

---

بیشتر بخوانید : درمان گرفتگی صدا بعد عمل تیروئید

---

علت ایجاد و نحوه تشخیص کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید

علل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد کم‌کاری یا پرکاری تیروئید شوند. برخی از علل شایع کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید عبارتند از:

• زمانی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به تیروئید حمله می‌کند و آن را آسیب می‌زند یا تحریک می‌کند. این بیماری‌ها شامل بیماری گریوز و بیماری هاشیموتو هستند.
• ید یک عنصر غذایی است که برای تولید هورمون تیروئید ضروری است. کمبود یا اضافه‌ی ید می‌تواند باعث اختلال در تیروئید شود. کمبود یا اضافه‌ی ید می تواند به علت تغذیه نامناسب، مصرف داروهایی که ید را تاثیر می‌دهند، یا عوامل محیطی مانند آلودگی باشد.
• رشد غیرطبیعی بافت در تیروئید می‌تواند باعث اختلال در تیروئید شود. تومورها می‌توانند خوش‌خیم یا بدخیم باشند. تومورهای خوش‌خیم امکان دارد هورمون تیروئید را تولید کنند یا نکنند. تومورهای بدخیم معمولاً هورمون تیروئید را تولید نمی‌کنند، اما ممکن است باعث فشار بر روی تیروئید یا ارگان‌های اطراف آن شوند.
• برخی از داروها می‌توانند بر روی تیروئید یا سطح هورمون تیروئید در خون تأثیر بگذارند که شامل لیتیوم، آمیودارون، کورتیکواستروئیدها و برخی از داروهای ضدسرطان هستند.
• برخی از عوامل محیطی می‌توانند بر روی تیروئید یا سطح هورمون تیروئید در خون تأثیر بگذارند که شامل آلودگی، تابش، استرس، بارداری، یائسگی و بیماری‌های دیگر هستند.

تشخیص اختلال تیروئید معمولاً با انجام آزمایش‌های خونی و ارزیابی علائم و شرایط شخص انجام می‌شود. آزمایش‌های خونی می‌توانند سطح  TSH، T3 و T4 را در خون اندازه‌گیری کنند. اگر سطح TSH بالا و سطح T3 و T4 پایین باشد، این نشانه‌ی کم‌کاری تیروئید است. اگر سطح TSH پایین و سطح T3 و T4 بالا باشد، این نشانه‌ی پرکاری تیروئید است. اگر سطح TSH طبیعی و سطح T3 و T4 نامنظم باشد، این نشانه‌ی اختلال تیروئیدی است که به نام تیروتوکسیکوز شناخته می‌شود.

در برخی موارد، امکان دارد نیاز به انجام آزمایش‌های تصویربرداری یا آزمایش‌های دیگر باشد تا شکل، اندازه و عملکرد تیروئید را بررسی کنند. مثال‌هایی از این آزمایش‌ها شامل سونوگرافی، اسکن رادیواکتیو، آزمایش آنتی‌بادی تیروئید و نمونه‌برداری سوزنی هستند.

کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید

کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید دو نوع متفاوت از اختلال تیروئید هستند که باعث می‌شوند تیروئید به درستی کار نکند. این دو نوع اختلال تیروئید تفاوت‌هایی در علائم، علل و درمان دارند. جدول زیر خلاصه‌ای از تفاوت‌های این دو نوع اختلال تیروئید را نشان می‌دهد:

کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید

کم‌کاری تیروئید	پرکاری تیروئید
تیروئید هورمون کافی تولید نمی‌کند	تیروئید هورمون بیش از حد تولید می‌کند
فرآیندهای بدن کند می‌شوند	فرآیندهای بدن تسریع می‌شوند
علائم شامل خستگی، سردی، کاهش اشتها، افزایش وزن، یبوست، پوست خشک، موهای نازک، ضعف عضلانی، ضربان قلب آهسته، فشارخون پایین، افسردگی، کاهش حافظه، پریودهای سنگین یا نامنظم، و مشکلات تولیدمثلی هستند	علائم شامل گرما، تعریق، افزایش اشتها، کاهش وزن، اسهال، پوست مرطوب، موهای نرم، لرزش دستان، ضربان قلب سریع یا نامنظم، فشارخون بالا، اضطراب، عصبیت، بی‌خوابی، چشم‌های برآمده یا پف کرده، پریودهای سبک یا کوتاه، و مشکلات تولیدمثلی هستند
علل شایع شامل بیماری هاشیموتو، کمبود یا اضافه‌ی ید، تومورها، داروها، و عوامل محیطی هستند	علل شایع شامل بیماری گریوز، کمبود یا اضافه‌ی ید، تومورها، داروها، و عوامل محیطی هستند
درمان شامل مصرف داروهایی که هورمون تیروئید را جایگزین می‌کنند، جراحی، یا درمان‌های دیگر است	درمان شامل مصرف داروهایی که تولید هورمون تیروئید را کاهش می‌دهند، جراحی، یا درمان‌های دیگر است

جمع بندی کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید

در آخر مقاله کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید باید بگوییم، اختلال تیروئید یک اختلال شایع است که باعث می‌شود تیروئید به درستی کار نکند. تیروئید یک غده کوچک در قسمت جلوی گردن است که هورمون‌هایی را تولید می‌کند که بر روی بسیاری از فعالیت‌های بدن تأثیر می‌گذارند. اختلال تیروئید می‌تواند دو نوع: کم‌کاری تیروئید و پرکاری تیروئید باشد. در رابطه با کم‌کاری تیروئید در مقابل پرکاری تیروئید باید گفت کم‌کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که تیروئید هورمون کافی تولید نمی‌کند. پرکاری تیروئید هم زمانی رخ می‌دهد که تیروئید هورمون بیش از حد تولید می‌کند. هر دو نوع از اختلال تیروئید می‌توانند علائم مختلفی را ایجاد کنند که بر روی سلامت و کیفیت زندگی شخص تأثیر می‌گذارند.

علل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد کم‌کاری یا پرکاری تیروئید شوند. برخی از علل شایع عبارتند از بیماری‌های خودایمنی، کمبود یا اضافه‌ی ید، تومورها، داروها و عوامل محیطی. تشخیص اختلال تیروئید معمولاً با انجام آزمایش‌های خونی و ارزیابی علائم و شرایط شخص انجام می‌شود. درمان اختلال تیروئید معمولاً با مصرف داروهایی که سطح هورمون تیروئید را تنظیم می‌کنند، جراحی، یا درمان‌های دیگر انجام می‌شود.

اختلال تیروئید در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد. این می تواند به علت تفاوت‌های هورمونی، ژنتیکی، یا محیطی باشد. زنان باید به خصوص در دوران‌های حساس مانند بارداری، یائسگی، یا بعد از زایمان، به سلامت تیروئید خود توجه کنند.

نمی‌توان گفت که کدام یک از پرکاری تیروئید یا کم‌کاری تیروئید بدتر است، زیرا بستگی به شرایط هر شخص دارد. هر دو نوع از اختلال تیروئید می‌توانند مشکلات جدی برای سلامت بدن و ذهن ایجاد کنند، اما ممکن است در برخی از افراد شدیدتر یا مزمن‌تر باشند. مهم است که افرادی که علائم اختلال تیروئید دارند، به پزشک مراجعه کنند و درمان مناسب را دریافت کنند. درمان اختلال تیروئید می‌تواند باعث کاهش علائم، بهبود سلامت، و افزایش کیفیت زندگی شود.

سوالات متداول

آیا اختلالات تیروئید به عوارض جدی منجر می‌شوند؟

بله، اختلالات تیروئید می‌توانند به مشکلات جدی در سلامت فیزیکی و روانی منجر شوند.

آیا اختلالات تیروئید قابل درمان هستند؟

بله، اکثر اختلالات تیروئید با استفاده از داروها و درمان‌های دیگر قابل درمان هستند.

آیا افرادی خاصی در معرض خطر اختلالات تیروئید قرار دارند؟

بله، خانواده‌هایی که تاریخچه اختلالات تیروئید دارند یا افراد با سابقه بیماری‌های خاص مانند آلودگی تیروئید ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.

آیا تغییرات در شیوه زندگی می‌تواند بر اختلالات تیروئید تاثیر بگذارد؟

بله، تغییرات در شیوه زندگی مثل تغذیه مناسب و ورزش می‌تواند در مدیریت اختلالات تیروئید کمک کند، اما به تنهایی درمان نیست.

آیا بارداری تاثیری بر عملکرد تیروئید دارد؟

بله، بارداری می‌تواند عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار دهد و در برخی موارد، اختلالات تیروئید ممکن است در دوران بارداری تشدید شوند.